Zamanında Tekyuzuk.com için hazırlamış olduğum bu sözlük, J.R.R. Tolkien'e ait çeşitli eserlerden yararlanılarak hazırlanmıştır.. Ayrıca sözlüğün geliştirilmesi için tarafımdan bir çok ekleme,düzenleme ve karşılığı olmayan kelimelerin Türkçe karşılıkları eklenerek, olabildiği kadar geniş bir çerçeve içerisinde açılanmaya çalışılmıştır..
Ardaloji Sözlüğü Genel anlamda 2 farklı tür'ü kapsamaktadır..
1- Genel Tanımlamalar : " Etimoloji ve açıklama amaçlı bilgiler içermektedir.. "
2- Cümle Kurma Terimleri : " Quenya ya da Sindarin gibi lisanlarda, cümle kurabilmek için gerekli olan terimleri kapsamaktadır.."
Not : Bazı kelime hataları ya da yanlış bilgilendirme olabilir zira bunun nedeni kitaplarda ki türkçe çevirilerin yanlış olmasından kaynaklanmaktadır.. Örneğin 6.45 Yayıncılıkta "Kasvetorman" olarak çevrilen bir terimin, Metris yayınevinde "Kuyutorman" olarak çevrilmiştir.. Bir diğer örnek ise "Şaibeli varlıkların" neredeyse tamamı "Maia" sınıfına sokulmak istenmesidir.. Buna en büyük örnek "Tom Bombadil" ya da "Ungoliant" verilebilir..
Ayrıca zamanla bu sözlük geliştirilecek olup, sizin gördüğünüz hatalar olursa yazının sonunda ki "Yorum" kısmından bana iletebilirsiniz..
Teşekkürler..
İsa Dağ "Sauron"
A Harfi
- Genel Terimler
Açılış Vakti :
İki Ağaç'm ilk vakti, Laurelin ışıldamaya başlamadan önce Telperion'un ilk
kez çiceklenmeye başladığı vakit. Açılış Vakti, Valar vakitlerinin öyküsüne
alınmaz, ama o andan itibaren zamanı hesaplamaları, Ağaçların Yılları başlar.
Adanedhet:
(Sindarin diline göre) : Elf-insan", Nargothrond'da Tûrin'e takılan
isimlerden biri.
Adûnaic :
Numenor dili. Batı'daki insanların ortak dili; IVfetis baskısı Yüzüklerin
Efendisi'adt "Westron' diye geçer.
Adurant :
(Sindarin diline göre) : çift akıntı" Ossiriand'da Gelion'a akan
nehirlerin altıncısı ve en güneydeki. İsmi, Tol Galen etrafından akan kısmını
ima eder.
Aegnor :
(Sindarin diline göre) : Korkutucu Ateş", [(quenya diline göre):
Aikanaro = Keskin Alev] Finarfın'in dördüncü oğlu; Angord ile Dorthonion'un
kuzey yamaçlarını korudu; BragoUach'da öldürüldü
Aeim-uial :
(Sindarin diline göre) : Alacakaranlık Gölleri", Aros'un Sirion'a
karıştığı yerdeki göller.
Aeluin :
(Sindarin diline göre) ", Dorchonion'un doğusunda küçük bir dağ gölü.
Barahir'in kaçak grubunun karargâhı. Berrak sularının Melian tarafından
kutsandığı söylenir.
Aerandir :
(Sindarin diline göre) : Denizgezgini", yolculuklarında Earendil'e
eşlik eden üç denizciden biri.
Aerin :
(Sindarin diline göre) ", Dor-lömin'de Hûrin'in akrabası; Doğudölü
Broda tarafından karılığa alındı; Nirnaech Arnoediad'ın ardından gizlice
Morwen'e yardım etti.
Ağaçların Çobanları :
Ent'ler.
Ağaçların Yılları :
İki Ağaç'ın çiçeklenmesiyle ölçülen zaman birimleri. Ağaçların Yılları, daha
sonraki Güneş Yılları'na göre daha uzundur, ama süreleri verilmemiştir. Ne de
aylara veya haftalara bölünmeleri. Gün bilinmeyen uzunlukta on iki vakitten
oluşur ve ağaçların bir tam devrini içerir. Telperion'un ilk kez açmaya
başladığı Açılış Vakti, İlk Gün'ün hesabına katılmaz, böylece her gün
Telperion'un çiçeklenişinin 2. kademesinde başlar. Üç vakit süresinde
Telperion, çiçeklenişinin zirvesine ulaşır ve 6. vaktin sonunda çiçeklenmeyi
bırakır ama ışıkları havada bir süre daha kalır. Laurelin'in çiçeklenmesi 6.
vaktin başlamasıyla başlar, 9. vakitte zirvesine ulaşır, 12. vaktin sonunda
parıldamasını keser. Telperion, 12. vaktin başlangıcıyla panldamasına yeniden
başlamıştır ve böylece ışıklar ikinci kez birbirlerinin içine karışırlar.
Aganvaen :
"Sindarin: Kam-lekelenmiş", Nargothrond'a geldiğinde Tûrin'in
kendine aldığı isim
Aglon :
(Sindarin diline göre) : Dar Geçit", Dorthonion ve Himring'in batı
yükseltileri arasındaki geçit.
Ainon Obel :
(Sindarin diline göre) ", Brethil Ormanı'nda, üzerinde Ephel Brandir'in
kurulduğu tepe.
Ainulindale :
"(quenya diline göre): Ainur'un Müziği", aynı zamanda (Ulu) Müzik,
(Ulu) Şarkı da denir. [Ainur tarafından söylenen şarkı Ilûvatar'ın üç teması
üzerinde gelişmiştir. İlk tema, Ilûvacar tarafından yaratıldı ama Ainur tarafından
geliştirildi ki Eâ'nın (Evren) oluşumunu gösterir. Bu tema Melkor'un
uyumsuzluğuyla bozuldu. Ama büyük olasılıkla Arda'nın oluşumunu gösteren ikinci
tema, bu uyumsuzluğu yenerek, onu kendi içine özümsedi. Ve üçüncü tema, ki
Ainur ona katılmadı, Ilûvatar'ın Çocuklan'nm yaratılışı ve onların İnsanların
Egemenliğine katılışıyla ilgiliydi.
Ainur :
" (quenya diline göre) Kutsal Olanlar"; (tekili Aimi); meleksi
güçler. Yüceler de denir. [Ilûvatar tarafından Ea'dan önce yaratılan ilk
varlıklar. Çoğu onunla kaldı ama Valar ve Maiar diye adlandırılan bir bölümü
Ainulindale'in tamamlanması, Ungoliant ve Balroglar diye adlandırılan bir
bölümü de engellenmesi için Dünya'ya indi. Ainur'un doğuştan gelen bir
biçimleri yoktur ve isimleri de büyük olasılıkla Eâ'da verilmiştir. Ruhsal
varlıklardır, ama aralarında akrabalıklar ve cinsiyet vardır.
Ainur'un Müziği :
Bkz. Ainulindale. Ainur'un İkinci Müziği: [Son'un oluşmasının ardından Ainur
ve Insanlar'm katılacağı Ilûvatar'ın ikinci teması. İkinci müzik'in İlk'inden
daha yüce olacağı söylenir. Elflerin ve Cücelerin bu Müzik'te görevleri olup
olmayacağı belirsizdir.
Airita- :
eylem "kutsamak" (geçmiş zamanda airitánë)
Ak Ağaç :
Bkz. Telperion, GalathiUon, Nimloth (I).
Ak Dağ :
Bkz. :Taniqtıettl
Ak Dağlar :
Bkz. Ered Nimrais.
Ak Divan :
Sauron'a karşı Üçüncü çağda toplanan Bilgeler Divanı
Akallabeth :
(Nûmenor diline göre); Yıkılmış", Dûnedain tarafından yıkımından sonra
Nûmenor'a verilen isim. Bu Adûnaic (Nûmenör dili) sözcüğü "(Quenya diline
göre): Atalanfe" sözcüğüne karşılık gelir. Aynı zamanda "Nûmenor'un
Yıkılışı" hikâyesinin başlığıdır
Akrahaktytm :
Alcjualonde'de Noldor'un Teleri halkını öldürmesi
Alacakaranlık Elfleri
:
Sindar.
Alacakaranlık Gölleri
:
Bkz. Aelin-uial.
Alcarinque :
(quenya diline göre): Muhteşem", bir yıldızın ismi.
Aldarm :
(quenya diline göre): Ağaçların Efendisi", Orome'nin
unvanlarından biri;
Alile :
(Quenya diline göre)", Bir Ainu, bir Vala, Aratar arasında sayılır;
demirci ve zanaatkarların efendisi, Yavanna'nın eşi. [Arda'nın şekillenmesinin
yanında yaptığı en önemli işler arasında İki Lamba, Güneş'in ve Ay'ın kapları
sayılabilir. Cüceleri yaratmıştır. Daha çok Demirci, Yapıcı olarak
isimlendirilir. ]
Almarm :
(Quenya diline göre)", Orta Dünya'nm ortasındaki büyük bir gölde
bulunan ada. Melkor'un ikinci saldırısından önce İki Lamba döneminde
"Valar'ın Arda'daki ilk yurtlan.
Alqualonde:
(Quenya diline göre): Kuğular Limanı", Teleri'nin Eldamar'daki başkenti
ve limanı.
Aman :
(Quenya diline göre): Kutlu, kötülükten arınmış"; Valar'ın Almaren Adası'nı
terk ettikten sonra yerleştiği. Büyük Deniz'in ötesinde, Batı'daki
topraklarının adı. Genelde Kutlu Diyar diye ima edilir.
Amarie :
(Quenya diline göre)" Valinor'da kalmayı seçen bir Vanya, Felagund
Finrod'un sevgilisi.
Amlach :
(Marach oğlu) Imlach'ın oğlu; Escolad'h İnsanlar arasındaki anlaşmazlığın
lideri; daha sonra pişman olarak Maedhros'a hizmet etti
Amok Gareth :
(Sindarin diline göre) ", Tumladen düzlüğünde, üzerine Gondolin'in
kurulduğu tepe.
Amon Ereb :
Sindarin diline göre) : Yalnız Tepe" (kısaca Erei); Doğu Beleriand'da,
Ramdal ve Gelion nehirleri arasında.
Amon Ethir :
(Sindarin diline göre) : Casuslar Tepesi", Finrod'un Nargothrond
kapılarının doğusunda yükselttiği kente yaklaşanların gözlendiği tepe.
Amon Uilos :
(Sindarin diline göre) : Ebedi Karbeyazı Dağı", Taniquetirin Sindarin
ismi. Bkz. Oiolossef.
Amotı :
(Sindarin diline göre) ; Kel Tepe", Brethil'in güneydeki topraklarda
tek başına duran yükselti; Mîm'in evi ve Tûrin'in yasa dışı grubunun yatağı.
Amras :
(Sindarin diline göre) ", Amrod'un ikiz kardeşi, Feanor oğullarının en
küçüğü; Sirion deltasında Earendil'in halkına yapılan saldırıda Amrod ile
birlikte öldürüldü.
Amrnien :
(Sindarin diline göre) ", Orta Dünya'nın Sirion deltasının batısındaki
kıyıları.
Amrod :
(Sindarin diline göre) ",'B.k.z. Amras
Anach :
(Sindarin diline göre) ", Ered Gorgoroth'un batı ucundaki
Taur-nu-fuin'den açılan geçit.
Anadûm :
(Nûmenor diline göre): Batül", Nûmenor'un Adûnaic (Nûmenör dili)
biçimi. Bkz. Nümenor.
Anar :
(Quenya diline göre); Altın-ateş"; Güneş.
Anarrima :
(Quenya diline göre)", Bir takım yıldızının adı.
Ancalagon :
(Sindarin diline göre) : Püstürten Ağız", Eatendil tarafından Ulu
Savaş'ta yok edilen, Morgoth'un kanatlı ejderlerinin en büyüğü. Kara Ancalagon
da denir
Andor :
(Quenya diline göre): Armağan edilen ülke"; Dünedain tarafından
Nûmenor'a verilen isim.
Andram :
(Sindarin diline göre) : Uzun Duvar", Beleriand'ı bölen uzun yamacın
ismi.
Androth :
(Sindarin diline göre) : Uzun Köpük", Tuor'un Gri Elfler tarafından
büyütüldüğü, Mithrim tepelerindeki mağaralar.
Anduin :
(Sindarin diline göre) : Uzun Nehir", Puslu Dağlar'ın doğusunda; Ulu
Nehir de denir.
Anfauglir :
(Sindarin diline göre) : uzun susamış ağız". Kurt Carcharoth'a verilen
isimlerden biri; metinde "Susuzluğun ağzı" diye çevrildi.
Anfauglith :
(Sindarin diline göre) : Uzun susamış toz". Ani Alev Savaşı'nda Morgoth
tarafından harap edilmesinin ardından Ard-galen düzlüğünün adı; merinde
'Solukkesen Toz' diye çevrildi. Bkz. Dor-nıı-Fauglilh.
Angainor :
(Quenya diline göre)", Melkor'un iki kez bağlandığı, Aule tarafından
yapılan zincir.
Anghahar :
(Sindarin diline göre) : Demir çukuru", Gondolin etrafındaki Kuşatan
Dağlar'daki maden.
Anghand :
(Sindarin diline göre) ; Demir Zindan; (Quenya diline göre);
Angamando", "Demir Cehennemi" de denir; Morgoth'un Orta
Dünya'nın kuzeybatısındaki büyük zindan-kalesi..
Anghand Kuşatması :
Melkor'un Noldor tarafından sıkı gözetim altında tutulduğu, yaklaşık dört
yüzyıllık dönem. Dagor Aglareb'in ardından başlayıp Dagor Bragouach ile
yıkıldı.
Anglachet :
(Sindarin diline göre) : demir yıldız alevi", Thingol'ün Eöl'den alıp
Beleg'e verdiği meteorik demirden yapılan kılıç; Tûrin için yeniden
dövülmesinin ardından Gurthang diye adlandırıldı.
Angrim :
(Sindarin diline göre) ", Mutsuz Gorlim'in babası..
Angrist :
(Sindarin diline göre) : Demir-yancı", Nogrod'lu Telchar tarafından
yapılan bıçak; Beren tarafından Curufin'den alınıp Morgoth'un tacmdan
Silmaril'i kesmekte kullanıldı.
Angrod :
(Sindarin diline göre) : Demir Şampiyon, (Quenya diline göre);
Angarâto", Finarfın'in üçüncü oğlu; kardeşi Aegnor ile Dorthonion'un kuzey
yamaçlarını korudu; Dagor Bragollach'da katledildi.
Anguirel :
(Sindarin diline göre) : Canlı yıldız-demiri", Eöl'ün kılıcı, Anglachei
ile aynı metalden yapıldı.
Annael :
(Sindarin diline göre) : Yıldız-hediyesi", Mithrim'li Gri Elf, Tuor'un
babalığı.
Annon-in~Gelydh :
(Sindarin diline göre) : Noldor Kapısı", Cirith Ninniach'a açılan,
Dor-lömin'in batı tepelerindeki bir yeraltı nehir yatağının Doğudaki girişi,
bir mağara..
Ans :
(Sindarin diline göre) : Köpüklenen" Doriath'ın güneyindeki nehir.
Apanönar :
(Quenya diline göre): Sonra doğanlar", Eldar tarafından insanlar için
kullanılan isim.
Ar-Feiniel :
Noldor'un Ak Hanımı, Gondolin'in Ak Hanımı da denir.
Ar-Peiniel :
Bkz. Aredhel
Aradan :
(Sindarin diline göre) ; kralın insanı, soylu insan", Marach oğlu
Malach'a takılan Sindarin ismi.
Aralar :
(Quenya diline göre): Yüceltilmiş", en güçlü sekiz Vala'yı [Manwe ve
Varda, Ulmo, Yavanna ve Aule, Mandos, Nienna,'Orome]'yi belirten sözcük.
Araman :
(Quenya diline göre); Aman'ın dışı veya yanı", Aman'ın kıyısında,
Pelori ve Deniz arasındaki, kuzeye doğru Helcaraxe'ye uzanan kıraç ve soğuk
topraklar.
Aranel :
(Sindarin diline göre) ; Elflerin Kralı", Thingol'ün varisi Dior'un
unvanlarından biri.
Aranıve :
(Quenya diline göre); Kral", Gondolin'li Elf, 'Voconwe'nin babası.
Aranrûth :
(Sindarin diline göre) : Kral'ın Öfkesi", Thingol'ün kılıcının adı.
Doriath'ın yıkılışı ardından da varlığını sürdürdü ve Nûmenor Kralları
tarafından sahip olundu..
Ard-galen :
(Sindarin diline göre) : Yeşil Bölge" Dorthonion'un kuzeyindeki büyük
çimenli düzlük, harap edilmesinden sonra Anfaugtith ve Dor-nu-Fauglith diye
isimlendirilmiştir.
Arda :
(Quenya diline göre): Diyar", Manwe'nin Krallığı olacak Dünya'yı ima eden
sözcük. [Ilûvatar tarafından Çocukları'nm yaşaması için tasarlanan Dünya.
Valar, Görüntü üzerindeki çalışmalarını tamamladığında. Dış Deniz, Ekkaia ile
kuşatılan Arda daire şeklinde ve düzdü; Karanlığın Duvarları ile çevrelenmişti.
Birbirlerinden Belegaer ileftyrılan iki büyük kıtaya sahipti: Aman ve Orta
Dünya. Üzerinde Arda'nın Örtüsü, atmosfer vardı. Dünya'nm Değişimi'nde,
Ilûvatar, Aman'ı Arda'dan ayırdı ve Arda'yı bugün yaşadığımız küresel dünya
haline getirdi. Denir ki. Son, geldiğinde, Arda ilk haline döndürülecektir.]
Arda Huzuru :
Melkor'un Zincirleniji dönemi. Bkz. Yavanna'nın Uykusu; Vaimor'un Doruk
Dönemi.
Arda Bahan :
"Valar'ın Almaren'e yerleştiği ve Valar Lambalan'nın ışığı altında,
yeşilliklerin ilk kez büyüdüğü dönem. Lambalar'in yıkılmasıyla sona erdi.
Arda'nın Örtüsü :
Atmosfer, Manwe'nin Arda'daki hüküm sahası.
Arda'nın tkinci Bahan
:
Güneş ve Ay'ın ilk yükselişiyle bitkilerin ve ölümlü şeylerin. İnsanlar
dahil, Yavanna'mn Uykusu'ndan uyanışı.
Aredhd :
(Sindarin diline göre) ; soylu elf, Turgon'un kız kardeşi, Nan Elmoth'da Eöl
tarafından tuzağa düşürüldü ve ona Maeglin'i doğurdu.
Arien :
(Quenya diline göre): Günışığı Bakiresi", Bir Maia, güçlü bir ateş
ruhu, Valar tarafından Güneş'e yol göstermesi için seçildi..
Aros Sığlıkları :
Bkz. Arossiach
Arossiach :
(Sindarin diline göre) : Aros Sığlıkları", Doriath'ın kuzeydoğu ucunun
yakınlarında.
Arthad :
(Sindarin diline göre) ", Dorchonion'da Barahir'in on iki yoldaşından
biri.
Ascar :
(Sindarin diline göre) : hızlı akan, aceleci", Ossiriand'da Geüon'a
akan nehirlerin en kuzeyde olanı, (daha sonra Doriath'ın hazineleri yüzünden
Rathlörid dendi).
Astaldo :
(Quenya diline göre): Yiğit", Tulkas'ın unvanlarından biri.
Atalante :
(Quenya diline göre): Yıkılmış"; Akallamih'ia Quenya'daki tam karşılığı..
(Quenya diline göre): İnsanların Babalan ; Edain. Bkz. Atani.
Atani :
(Quenya diline göre): ikinci Halk", Valinor ilminde İnsanlara verilen
isim, (tekili Atan). Ama Beleriand'da uzun süre boyunca Noldor ve Sindar'm
bildiği yegane İnsanlar, Elf Döstları'nın Üç Hanedanı olduğu için, bu isim
(Sindarin'de Adan, çoğulu Edain) özellikle onları belirtir, bu yüzden
Beleriand'a sonradan gelen. Dağların ötesinde yaşadığı söylenen diğer İnsanlara
nadiren atfedildi. Ama Ilûvatar'ın konuşmasında anlamı "(genelde)
İnsanlar"dır.
Ava :
Bkz. Süvari.
Avari :
(Quenya diline göre); Gönülsüz, Reddedenler"; Cuivienen'den batıya
yürüyüşe katılmayı reddeden tüm elflere verilen isim. Bkz. Eldar, Karanlık
Elfler.
Avathar :
(Quenya diline göre): Gölgeler", Aman kıyısında, Pelöri ve Deniz
arasında, Eldamar Koyu'nun güneyinde, Melkor'un Ungoliant ile buluştuğu terk
edilmiş topraklar..
Ayıran Deniz :
Bkz. Belegaer
Ayrılık Şarkısı :
Silmaril'e ulaşmak için Lûthien'den ayrılıp Angband'a doğru yola çıkan
Beren'in öleceğini düşünerek yazdığı şarkı.
Azaghâl:
(Khuzdul cüce diline göre), Belegost Cüceleri'nin Efendisi;
Nirnaeth Arnoediad'da Glaurung'u yaraladı ve onun tarafından öldürüldü.
-Cümle kurma Terimleri
Á :
(variant a), Emir vermek amacı ile fiilin başına konur (ör: á carë!
"yap!")
Adu :
"İkiz veya iki tane"
Aelin :
"göl" veya "gölcük"
Aglar :
görkem veya güzellik
Aglareb :
"Şanlı veya Şöhretli"
Aha :
"Kudur"
Ai' :
"Hiç biri veya Hiç kimse"
Aikanaro :
"Cehennem ateşi"
Ailosacath :
"Kutup leoparı veya kar leoparı"
Aina :
"kutsal"
Ainur :
Kutsal olanlar Bkz: Vala
Aira :
"Bakır rengi"
Airita :
eylem "kutsamak" (geçmiş zamanda airitánë)
Aiwë :
isim "kuş"
Akh :
"Görev"
Alalme :
"Kara ağaç"
Alassë :
isim "zevk"
Alda :
"ağaç"
Aldeon :
"Ağaçların bulvarı"
Alfirin :
"Küçül veya minik altın çiçek"
Alma :
"Bolluk"
Almare :
"Saadet"
Alqua :
kuğu
Alta :
"Büyük"
Aly- :
"Başarmak veya başarılı olmak"
Am- :
"Yetiştirmek"
Amandil :
"Dini Rahip"
Amarth :
kötü kader veya kötü akıbet
Ambar :
"Koyun"
Ambo :
isim "mağara"
Amir :
"Kolye"
Amon :
"Tepe"
Ampenda :
"Yokuş yukarı"
Amrun :
"Sabah"
Am’ :
"Hala"
An :
"İngilizcedeki "for" türkçede "için"
Anar :
isim "Güneş"
Anca :
çene
Andaith :
"Uzun işaret"
Andamunda :
"Fil"
Andir :
"Hacı"
Ando :
isim "geçit, kapı"
Andune :
"Günbatımı"
Anfauglir :
"Çöl"
Anga :
"Demir"
Ango yada angu :
(angu-), isim "yılan"
Anid :
"Sakınma"
Anmegil :
"Uzun kılıç"
Anna :
isim "hediye"
Annon :
"Önemli kapı veya geçit"
Anor :
"Güneş"
Anta :
eylem "vermek", geçmiş zamanda ánë (veya antanë)
Anto :
isim "ağız"
Antoando :
"Dudak"
Anwa :
sıfat "gerçek, doğru"
Apa :
edat "sonra"
Apsa :
"Bitki"
Ar :
bağlaç " ve "
Ar-a :
"Soylu, kral soyundan"
Aran :
isim "kral"
Arato :
"Şampiyon"
Arauka :
"Çabuk"
Ardhon :
"Kontluk veya vilayet"
Are :
"Bugün”
Aredhel :
“Soylu elf”
Arinya :
“Erken”
Armar :
“Ticaret eşyası”
Arme- :
“Soylu”
Arwa :
sıfat “sahip olmak”, isim “takip eder”
Asna :
“Mayıs”
Atan :
isim “İnsan”
Atar :
“Baba”
Atta :
sayı “iki”; attëa, sayı “ikinci” (eski halleri tatya, atya)
Auta :
“ayrılmak”, geçmiş zamanda “ oantë “ ve geçmiş zamanda “ oantië “ fiziksel
olarak bir yerden ayrılıp başka bir yere gitmek, ama geçmiş zamanda “ vánë “ ve
geçmiş zamanda “ avánier “ kaybolmak veya ölmek.
A’mael :
"Sevgili"
B Harfi
- Genel Terimler
Balan :
Yaşlı Beor'un Finrod'un hizmetine girmeden önceki adı.
Balar Koyu :
(Sindarin diline göre) ", Beleriand'ıh güneyinde, Sirion nehrinin
Deniz'e aktığı büyük koy. Ayrıca, Cirdan ve Gil-galad'ın Nirnaeth Arnoediad'tan
sonra yaşadıkları koydaki adanın Tol Eressea'nın kırılmış doğu boynuzu olduğu
söylenir.
Balrog :
(Sindarin diline göre) : Gücün İfriti (Quenya diline göre): Valaraıtko
Morgoth'a hizmet eden ateş ifriti. [Onun tarafından ayartılan Maiar]
Band :
Hapishane, tutukluluk.. Bkz: Angband
Bar-en-Danwedh :
(Sindarin diline göre) : Fidye Evi", Cüce Mîm'in, Tûrin'e açtığında
Amon Rûdh'dakı evine verdiği isim.
Barad Eithel :
(Sindarin diline göre) : Kaynağın Kulesi", Eithel Sirion'daki Noldor
kalesi.
Baragtind :
(Sindarin diline göre) ", Morwen'in babası; Barahir'in yeğeni ve Dorthonion'daki
on iki yoldaşından biri.
Barahir :
(Sindarin diline göre) : Kule Efendisi", Beren'in babası; Dagor
BragoUach'da Finrod'u kurtardı ve o da ona yüzüğünü armağan etti; Dorthonion'da
öldütüldü..
Baran :
(Sindarin diline göre) : Kızılımsı saç". Yaştı Beor'un büyük oğlu.
Batı :
Ölümsüz Topraklar, Valinor.
Batül
Bkz. Anadûnt, Nthnenor. Batı'nın Efendileri Bkz Valar
Bauglir :
(Sindarin diline göre) ; Zorlayıcı", Morgoth'a verilen isimlerden biri.
Bayad Himras :
(Sindarin diline göre) : Ak Boynuz Kulesi", Finrod'un Eglaresr'in batı
burnunda yaptırdı.
Bekleyiş Salonları :
Ölüler Evi; Mandos'un salonları..
Beleg :
(Sindarin diline göre) : Güçlü", Büyük bir okçu, Doriath'ın sınır
muhafızlarının lideri; Ctlthalion 'Güçlüyay' diye anılır; Tûrin'in arkadaşı ve
yoldaşı, ki onun tarafından öldürüldü..
Belegaer :
(Sindarin diline göre) ; Kudretli Deniz", Orta Dünya vç Aman arasında
Batı'nm 'Büyük Deniz'i ama genellikle (Büyük) Deniz, aynı zamanda Batt Denizi,
Büyük Sn ve Ayıran Deniz de denir.
Belegost :
(Sindarin diline göre) : Büyük Kale", Cücelerin (Cüce dilinde adı
Gahilgathot) Mavi Dağlar'daki iki kentinden biri; . Bkz. Kocakasaba
Belegund :
(Sindarin diline göre) ", Rıan'ın babası; Barahir'in yeğeni,
Dorthonion'da on iki yoldaşından biri.
Beleriand :
(Sindarin diline göre) : Balar Ülkesi"; Önce Balar Adası'na bakan
Sirion deltası civarındaki bölgeyi tanımlamak için kullanıldı, ama sonra Orra
Dünya'nm kuzeybatısının Drengist Körfezi'nin güneyindeki bütün kadim kıyısı,
Hithlum'un güneyi ile Mavi Dağlar'm doğu etekleri arasında kalan ve Sirion
nehri rarafmdan Doğu ve Batı Beleriand diye bölünen tüm iç toprakları
kapsayarak yayıldı. Beleriand, İlk Çağ'ın sonunda kargaşa içinde parçalanarak
denizin altında kaldı, böylece geride sadece Ossiriand (Lindon) kaldı.
Beleriand Savaşları :
Birinci Savaş: bkz. Güçler Savaşı. [Burada C.T.'nin bir tutarsızlığı var.
Beleriand'm İlk Savaşı: Orklar ve Sindar arasındaki savaş olmalı. 6.45.} İkinci
savaş (Yıldızlar Akındaki Savaş: bkz. Dagor-mân-Giliath). Üçüncü savaş
(Muhteşem Savaş: bkz. Dagor Aglareh). Dördüncü savaş (Ani Alev Savaşı: bkz.
Dagor Bragollach). Beşinci savaş (Sayısız Gözyaşı: bkz. Nimaeth Amoediad). Ulu
Savaş (Öfke Savaşı).
Belthil :
(Sindarin diline göre) : İlahi Parlaklık", Gondolin'de Telperion'a
benzetilerek yapılan yapay ağaç.
Belthronding :
(Sindarin diline göre) ", Cûthalion Beleg'in yayı, ki onunla
gömülmüştür.. Aynı zamanda Doriath ormaninin bilinmeyen agaclarinda gümüşle
birleştirilerek yapılmıştır.
Beor :
(Nûmenor diline göre): Kul", Yaşlı da denir; Beleriand'a giren ilk
İnsan topluluğunun lideri; Finrod'un kulu; (ayrıca Insanlann En Eski Hanedanı
ve Edain'm ilk Hanedan'ı da denen) Beor Hanedanı'nm atası; bkz. Balan.
Bereg :
Yaşlı Beor'un oğlu Baran'ın torunu Estolad'h İnsanlar arasındaki
anlaşmazlığın lideri; dağlan aşarak Eriador'a döndü.
Beren :
Barahir'in oğlu; Thingol'un kızı Lûthien'e başlık parası olarak Morgoth'un
tacından bir Silmaril kesti; Angband'ın kurdu Carcharoth tarafından öldürüldü;
ama ölümden dönerek Ossiriand'daki Tol Galen'de Lıîthien ile yaşadı ve Sarn
Athrad'da Cücelerle savaştı. Elrond ve Elros'un büyük-büyükbabası, Nûmenor
Krallarının atası. Ayrıca Camlost, Enhamion ve Tek-elli de denir.
Beri Topraklar :
Orta Dünya. Dy Topraklar ve Biiyuk Topraklar da denir. Bkz. Endor..
Bin Mağara :
Bkz. Menegroth. Birinci Savaş : Bkz. Güçler Savaşı.
Bor :
(Sindarin diline göre) ", Doğudölleri reisi, üç oğluyla birlikte
Maedhros ve Maglor'un hizmetine girdi.
Borlach :
(Sindarin diline göre) : Alevlenen El", Bor'un üç oğlundan biri;
kardeşleriyle birlikte Nirnaeth Arnoediad'da öldürüldü.
Borlad :
(Sindarin diline göre) : Elin Düzlüğü", Bor'un üç oğlundan biri; bkz.
Borlach.
Boromir :
(Sindarin diline göre) : Mücevherli El", Yaşlı Beor'un büyük torunu.
Beren'in babası olan Barahir'in büyükbabası, Ladros efendilerinin ilki.
Boron :
(Sindarin diline göre) : Büyük El", Boromir'in babası.
Borthand :
(Sindarin diline göre) ", Bor'un üç oğlundan biri. Bkz. Borlach,
Borlad.
Boşluk :
Ilüvatar ve Yokoimaz Alev'in yokluğu. Melkor, Boşluk'ta Alev'i atayarak dolaşmıştır,
şüphesiz ki boşuna; Bâ, onun ortasına kuruldu, ama ondan yapılmadı. Aynı
zamanda Dış Boşluk, Zamandışı Boşluk, Ebedi Karanlık, Kadim Karanlık da denir.
Belki de hiçlik.
Boşluk'un Gecesi :
Boşluk'un karanlığı, Yokolmayan Alev'in topyekün yokluğu
Bozulmuş Arda :
Dünya; Arda'nın Melkor'un kötülükleriyle değişmiş hali.
Bragollach :
Bkz. Dagor Bragollach. Brandir : (Sindarin diline göre) ", Lakabı
Topal; babası Handir'in ölümünden sonra Haleth'in Halkı'nın yöneticisi;
Nienor'a âşık; Tûrin tarafından öldürüldü.
Bregolas :
(Sindarin diline göre) ", Baragund ve Belegund'un babası; ragollach'da
öldürüldü.
Bregor :
(Sindarin diline göre) ", Barahir ve Bregolas'ın babası.
Brethil :
(Sindarin diline göre) : Gümüşi parıltılı huşağacı", Teiglin ve Sırion
nehirleri arasındaki orman; Haladin'in (Halerh Halkı) yerleştikleri yer.
Brilthor :
(Sindarin diline göre) : Parıldayan Sel", Ossiriand'da Gelion'a akan
nehirlerin dördüncüsü.
Brithi acb :
(Sindarin diline göre) : Çakıllı Sığlık", Brethil Ormanı'nm kuzeyinde, Sirion
üzerindeki sığlık.
Brithomhar :
(Sindarin diline göre) : Brithon kenti", Beleriand kıyısındaki Falas
Limanlan'nm kuzeyde olam.
Brithon :
(Sindarin diline göre) : Çakıllar", Brithomhar'da Büyük Denize dökülen
nehir.
Brodda :
(Sindarin diline göre) ", Nirnaeth Arnoediad'dan sonra Hûrin'ın
akrabası Aerin'i karılığa alan Hithlum'lu Doğudölü; Tûrin tarafından öldürüldü.
Bknz: Gıcırdayan Buz'un kısaltılmış hali..
Büyücüler :
Bkz. Istari.
Büyük Solucan :
Glaurung
Büyük Topraklar :
Orta Dünya. Beri Topraklar, Dy Topraklar da denir, Bkz. Endor.
Büyülü Adalar :
Gölgeli Denizler'deki adalar. Valar tarafından Ağaçlar'm
ölümünün ve Noldor isyanının ardından Valinor'un Saklantıı'aıa bir parçası
yaratıldılar. Üzerlerine ayak basan bir denizci Dünyanın Değişımi'ne kadar
uyuyacaktı..
-Cümle kurma Terimleri
Band :
"Hapishane"
Bar :
"ikametgah"
Barad :
"Kule"
Beleg :
"Güçlü veya kudretli"
C Harfi
- Genel Terimler
Cabed Naeramarth :
(Sindarin diline göre) : Korkunç Kadersizliğin Atlayışı", Nienor'un
kayalıklarından atlamasının ardından Cabed-en-Aras'a verilen isim.
Cabed-en-Aras :
(Sindarin diline göre) ", Tûrin'in Glaucung'u öldürdüğü , Nienor'un
ölmek için atladığı Teiglin nehri üzerindeki derin uçurumsu geçit. (Teiglin
Koyakları da denir.] Bkz. Cabed Naeramath
Calacirya :
(Quenya diline göre)'. Işık Yarığı", Peiöri dağlarında oluşturulan tek
geçit, böylece İki Ağaç'in ışığı Eldamar'a ulaştı. (Işık Geçiri de denir.]
T'ûna'nın bulunduğu yer.
Calaquendi :
(Quenya diline göre): Işığın Elfleri", Aman'da İki Ağaç'ın ışığında
yaşayan ya da yaşamış olan Elfler (Yüce Elfler). Bkz. Moriqumdı ve Karanlık
Elfler.
Camîî
:
(Sindarin diline göre) : Kızıl Nokta"; Kızıl renkli bir yıldızın adı.
Camlost :
(Sindarin diline göre) : Boş-elli", Beren'in, Silmaril'siz bir şekilde
Kral Thingol'e dönüşünden sonra kendine verdiği isim.
Caragdûr :
(Sindarin diline göre) : Karanlık Dişler", Eöl'ün atılarak öldürüldüğü,
Amon Gwareth'in (üzerine Gondolin şehrinin kurulduğu tepe) kuzeyindeki uçurum.
Caranthir :
(Sindarin diline göre) : Kızıl Nehir", Feanor'un dördüncü oğlu. Esmer
de denir; 'kardeşlerin en serti ve en çabuk kızanı'; Thargelion'u yönetti;
Doriath'a yaptıkları bir saldırıda öldürüldü.
Carcharoth :
(Sindarin diline göre) ; Kızıl Dişler", Beren'in Silmaril'i taşıyan
elini ısırıp koparan, Dünya'da yaşıyan en güçlü kurt; Angband'm Kurdu da denir;
Doriath'da Huan tarafından öldürüldü. İsim metinde "Kızıl Ağız"
olarak çevrildi. Bkz. Anfauglir
Calon :
(Sindarin diline göre) : Yükseklerden
aşağıya akan su", Himring'den güneye akan nehir, Aros'un ayaklarından
biri. Aynı zamanda "Kalp" anlamına gelir
Cekbros :
Sindarin diline göre) ; Gümüş Köpük, Gümüş Yağmur"; Brethü'de,
Geçişlerin yanında Dlmrost'ta Teiglin'e dökülen bir su akıntısı.
Celeborn (I) :
(Sindarin diline göre) : Gümüş Ağacı", Tol Eressea Ağacı'nın adı; Galathilion'un
soyundan.
Celebrimbor :
(Sindarin diline göre) : Gümüşün Eli, Gümüş Yumruk"; Curufin'in oğlu,
onun yaptıklarını onaylamayarak Nargothrond'da kaldı. İkinci Çağ'da Eregion
demircilerinin en büyüğü sayılacaktı; Eiflerin Üç Yüzüğü'nü yaptı; Sauron
tarafından öldürüldü.
Celebrindal :
(Sindarin diline göre) : Gümüşayak"; bkz. Idril.
Celegorm :
Feanor'un üçüncü oğlu; Kumral denir; Dagor BragoUach'a dek kardeşi Curufın
ile Himlad bölgesini yönetti; Nargothrond'da yaşadı ve Lûthien'i hapsetti; kurt
köpeği Huan'ın efendisi; Menegroth'da Dior tarafından katledildi.
Celeborn :
"Sindarin: Gümüş Ağacı", Doriath'iı Elf, Thingol'un akrabası;
Galadriel ile evlenip Birinci Çağ'm ardından onunla birlikte Orta Dünya'da
kaldı. Bilge de denir.
Celeborn (2) :
(Sindarin diline göre) : Gümüş Ağacı", Doriath'iı Elf, Thingol'un
akrabası; Galadriel ile evlenip Birinci Çağ'ın ardından onunla birlikte Orta
Dünya'da kaldı. Bilge de denir.
Cirdan :
(Sindarin diline göre) : Gemiyapımcısı"; Sindar'ın en bilge
kişilerinden biri; Teleti halkından, Falas'ın (Batı Beletiand kıyılan)
efendisi; Nirnaeth Arnoediad'dan sonra Limanlar'ın yıkımı üzerine Gil-galad'la
birlikte Balar Adası'na kaçtı; İkinci ve Üçüncü Çağlat boyunca Lhûn
Körfezi'ndeki Gri Limanlar'ın muhafızı; Mithrandir'in gelişinde ona Ateş
Yüzüğü'nü, Narya, emanet etti. [Sonuna dek Orta Dünya'da kaldı ve ak
gemileriyle yelken açtı. Çok uzun boyluydu; Üçüncü Çağ'ın sonunda uzun sakallı
ve yaşlı görünüşlü olarak anlatılır.}
Cirith Ninniach :
(Sindarin diline göre) : Gökkuşağı Yarığı", Tuor oradan geçerek Batı
Denizi'ne ulaştı; bkz. Annon-in-Gelydh.
Cirith Thoronath :
(Sindarin diline göre) : Kartalların Yarığı", Glorfındel'in bir Balrog
ile savaşıp birlikte dipsiz uçurumuna düştükleri, Gondolin'in kuzeyindeki
dağlarda yüksek bir geçit..
Cirth :
(Sindarin diline göre) ; Rünler", Morgoth'un Zincirlenişi'nin üçüncü
çağında ilk kez Doriath'iı Daeron tarafından tasarlanan alfabe. [Sindar
tarafından pek kullanılmasa da Cüceler tarafından hızla benimsenip yayıldı.]
Coranar :
(Sindarin diline göre): güneş-devri"; Orta Dünya'daki Eldar tarafından
kullanılan; bir astronomik yıla karşılık gelen süre. Güneş Yılı da denir.
Corollaire :
(Quenya diline göre); Yeşil Tepecik, Yaz Tepeciği", üzerinde Valinor'un
İki Ağacı bulunan tepecik ; Ezellohar da denir.
Crissaegrim :
(Sindarin diline göre) : Ayıran Zirveler", zirvelerinde Thorondor'un
kartal yuvalarının olduğu ve kimsenin geçemediği Gondolin'in güneyindeki
dağlar.
Cüce Yolu :
Ered Luin'den gelip, Nogrod ve Belegosr şehirlerinden Beleriand'a yönelen ve
Sam Athrad sığlığmda Gelion Nehri'ni aşan yol. [Oradan yol ikiye ayrılıyor,
biri kuzeye yönelip Nan Elmoth'ı geçerek Arossiach'a gidiyor, diğeriyse
güneyden Doğu Beleriand'a ilerliyor. Eriador'dan Beleriand'a gelinebilecek en
kolay yol. Edain de Beleriand'a girerken aynı yolu kullandı.
Cücegazuv :
"Cücelerin Çukuru". Khazad-dûm'ua (Hafihodrond) dilimize çevirisi.
Cüceler :
Orta Dünya'nın seslerle konuşan ırklarından ve Özgür Halklardan biri.
Ilûvatar'ın Çocukları'nın gelişini beklerken sabırsızlanan Aule tarafından
yaratıldılar. Kendilerine Khazâd adını verirler. Sindarin'de karşılığı
Hadhod'dur ama Elfler onlara genellikle Naugrim (Nogothrim ya da Noegyth
[tekili Nogoth] derler. Aynı zamanda Dağ Halkı ve Gonnhirrim de denir. Boyları
1.3 metre civarındadır. Yaklaşık 250 yıl yaşarlar ve 100 yaşlarına
geldiklerinde evlenirler. Sayılan zaman içinde çok azaldı. Khuzdul adını
verdikleri kendi dillerini konuşurlar.
Cücelerin Yedi
Bahaları :
Aule tarafından yaratılıp Ilûvatar'ın kutsadığı ilk yedi Cüce.
Cuiviénen :
(Quenya diline göre): Uyanış Suyu", Eiflerin ilk kez uyanıp Orome
tarafından bulundukları Orta Dünya'daki göl. (Sindarin diline göre) Nen Echui
Culûrim :
(Quenya diline göre): Altın Kız", Laurelin'e verilen isimlerden biri.
Curtifin :
(Quenya diline göre): Güzel Saçlı Becerikli", Feanor'un beşinci oğlu.
Becerikli denir; Celebrimbor'un babası. İsminin kökeni için bkz. Feanor; tarihi
için bknz. Cekgorm.
Curufimue :
(Quenya diline göre)", bkz. Kor.
Cûthalion :
(Sindarin diline göre) : Güçlüyay" ; bkz. Beleg.
- Cümle Kurma Terimleri
Cainen :
sayı "on"
Cala :
isim "ışık"
Calen :
"Yeşil"
Cam :
"el"
Canta :
sayı "dört"; " cantëa ", sayı "dördüncü"
Cap :
eylem "zıplamak"
Car :
eylem "yapmak"
Carak :
"Uzun sivri diş"
Caran :
"kırmızı"
Carnë :
sıfat "kırmızı" (ayrıca car- eyleminin geçmiş zamanı)
Celeb :
"gümüş"
Cen- :
eylem "görmek"
Cenda :
eylem "okumak"
Cilya :
isim "geçit"
Cirya :
isim "gemi"
Coron :
"Tümsek"
Cu :
"Reverans yapmak"
Cuivie :
"Uyanma veya bilinçli olma"
Cul :
"Altın rengi"
Curu :
"Beceri veya Hüner"
D Harfi
- Genel Terimler
Daeron :
(Sindarin diline göre) : Gölgeli, Gölgelenmiş", Kral Thingol'un ozanı
ve baş ilimefendisi; Cirth'in (Rünler) tasarlayıcısı; Lûthien'e âşık oldu ve
ona iki kez ihanet etti.
Dağlar :
Dağlar : Aman, Savunma ; Pelori;
Dagnir :
(Sindarin diline göre) ; Bela, felaket", Dorthonion'da Barahir'in on
iki yoldaşından biri.
Dagnir Glaurunga :
(Sindarin diline göre) : Glaurung'un Felaketi", Tûrin'in mezar taşına
kazınan unvanı.
Dagor Aglareb :
(Sindarin diline göre) : Muhteşem Savaş", Beleriand Savaşları'nın
üçüncüsü. Bu savaşın ardından Elfler Angband Kuşatması'nı oluşturdu.
Dagor Bragollach :
(Sindarin diline göre) : Ani Alev Savaşı"; Beleriand Savaşları'nın
dördüncüsü.
Dagor-nuin-Giliath :
(Sindarin diline göre) : Yıldızlar Altındaki Savaş", Beleriand
Savaşları'nın ikincisi, Feanor'un Orta Dünya'ya gelişinin ardından Mithrim de
gerçekleşti.
Daimin :
(Sindarin diline göre) : Kızıl alev", Dorthonion'da Barahir'in on iki
yoldaşından biri.
Deldmi'dth :
(Sindarin diline göre): Gece gölgesinin Dehşeti'. Dorthonion'un
(Taur-nu-Fuin) sonraki isimlerinden biri.
Demir Dağlar :
Bkz. Ered Engrin. Demir Taç: [Morgoth'un Orta Dünya'ya dönüşünün ardından
Angband'da yaptığı ve üstüne Silmaril'leri yerleştirdiği taç. Ulu Savaş'ın
ardından üstünde kalan iki Silmaril alınıp yeniden dövülerek Morgoth'un boynuna
geçirilen halkaya dönüştürüldü.
Denethor :
(Sindarin diline göre) : Çok hızh akan su. Sel", Lenve'nin oğlu;
sonunda Mavi Daglar'ı aşarak Ossiriand'a gelip yerleşen Nandor Elflerinin
lideri; Amon Ereb'de öldürüldü.
Dimbar :
(Sindarin diline göre) : Kasvetli Yurt", Sirion ve Mindeb nehirleri
arasındaki bölge..
Dimrost :
(Sindarin diline göre) : Yağmurlu Merdiven" Brethil Ormanı'nda
Celebros'un çağlayanı; daha sonra Nen Girith diye isimlendirildi..
Dior :
(Sindarin diline göre) ", Beren ve Lûthien'in oğlu, Elvving'in
(Elrond'un annesi) babası; Thingol'un ölümünden sonra Ossiriand'dan Doriath'a
geldi; Beren ve Lûthien'in ölümünün ardından Silmaril'i aldı; Feanor oğulları
tarafından Menegroth'da öldürüldü. Bkz. Aranel ve Elmhil.
Dipsiz Derinlikler :
Ilûvatar'ın Zaman dışı Salonları'nın derinlikleri..
Dış Deniz :
Dış Okyanus da denir; Ekkaia
Dış Topraklar :
Arda'da Aman'ın dışında kalan bölgeler. Genel olarak Orta Dünya ima edilir.
Beri Topraklar ve Büyük Topraklar da denir. Bkz. Endor
Doğu Beleriand :
Beleriând'm Gelion'un batısı ile Sirion'un doğusunda kalan bölgesi; Doriath,
Dimbar, Nan Durgortheb, Dor Dinen, Himlad, Estolad ve Taur-im-Duinath'ı içerir.
Thingol ve Feanor Hanedanı tarafından yönetildi.
Doğudakiler :
Orocami; Demir : Ered Engrin; Pus : Hithaeglir; Gölge ; Ered Wethrin; Dehşet
: EredGorgoroth.
Doğudölleri :
Ayrıca Esmer insanlar da denir; Bragollach'ran sonra zamanla Dogu'dan
Beleriand'a girdiler ve Nirnaeth Arnoediad'da her iki tarafta savaştılar;
Morgoth tarafından Hithlum onlara yerleşim yeri olarak verildi ki burada Hador
Halkı'nın kalanlarına baskı yaptılar.
Dokuz :
Gücün ve hürmetin reisleri; ama biri ayrıldı ve Sekiz'e indiklerinde Aratar
diye adlandırıldılar..
Dolmed :
(Sindarin diline göre) : Islak Zirve", Ered Luin'de büyük bir dağ. Cüce
şehirleri olan Nogrod ve Belegost'un yakınında. [Büyük olasılıkla Dünya'nın
Değişimi sırasında yok oldu.]
Dor Caranthir :
(Sindarin diline göre) : Caranthir'in Ülkesi"; bkz. Thargelion
Dor Dínen :
(Sindarin diline göre) : Sessiz Topraklar"; Esgalduinve Aros nehirlerinin
kuzeydeki kısımları arasında bulunan, kimsenin yaşamadığı bölge.
Dor Daedeloth :
(Sindarin diline göre) : Dehşetin Gölgesinin Diyarı"; Morgoth'un
kuzeydeki topraklan.
Dor Tirn-i-Gninar :
(Sindarin diline göre) : Yaşayan Ölünün Ülkesi"; Beren ve Lûthien'in
Ölüler Evi'nden dönüşlerinden sonra Ossiriand'da yaşadıkları Tol Galen
civarındaki bölge.
Dor-Cûarthol :
(Sindarin diline göre) : Yay ve Miğfer Ülkesi"; Beleg ve Tûrin
tarafından Amon ûdh'da saklandıkları yerden korudukları bölgenin ismi. [Amon
Rûdh civarı, belki de Talath Dirnen'in tamamı.]
Dor-lâmin :
(Sindarin diline göre) ; Yankı Diyarı", Hithlum'un güneyinde, Ered
Lömin ile Mithrim Dağları arasındaki bölge, Fingon'un toprakları, tımar olarak
Hador ailesine verildi onların yurdu haline geldi; Morgoth'un egemenliğine
geçtiğinde Dogudölleri'nin yurdu yapıldı.
Dor-lömin'in Ejder
Miğferi :
Hador Hanedam'nın nesilden nesile geçen en değerli şeyi, Tûrin tarafından
kullanıldı; ayrıca Hador'un Miğferi de denir.
Dor-nu-Fauglith :
(Sindarin diline göre) ; Boğucu Kül Altındaki Ülke"; bkz. Anfauglith.
Doriath :
(Sindarin diline göre) : Çit Ülkesi", (Dor lâth) , Melian Kuşağı'nı ima
ederek; önceleri Eglador denirdi; Neldoreth ve Region ormankınndaki Thingol ve
Melian'ın krallığı; Esgalduin nehri üzerindeki Menegorth şehrinden yönetildi.
Ayrıca Kuşak Diyarı ve Gizli Krallık da denir.
Dorlas :
(Sindarin diline göre) : Yaprağın Efendisi", Brethil'de bir Haladin
İnsanı; Tûrin ve Hunrhor ile birlikte Glaurung'a saldırmaya gitti, ama korkarak
geri çekildi; Topal Brandir tarafından öldürüldü.
Dorthonion :
(Sindarin diline göre): Çamlar Ülkesi', Beleriand'm kuzey sınırlarındaki
büyük ormanlık dağlık bölge, sonraları Talur-nu-Fuin denilmiştir; İki Kulede
(111-4) Ağaçsakal'ın şarkısı: "Kışm tırmandım Dorthonion dağhklarmdaki
çamlara."
Draugluin :
(Sindarin diline göre) : Mavi Kurt", Morgoth ve Sauron'un
kurtadamlarının en büyüğü. Tol-in-Gaurhoth'da Huan tarafjndan öldürüldü. Beren
ve Huan onun şekline bürünerek Angband'a girdi.
Drengist :
(Sindarin diline göre) ", Hithlum'un batı duvarını oluşturan Ered
Lomin'i delerek çıkan uzun haliç. Feanor Hanedanı'ndan olan Sürgünler, Orta
Dünya'ya oradan ayak bastılar.
Duiliven :
(Sindarin diline göre) : Nehir parıltısı", Ossiriand'da Gelion'a
birleşen nehirlerin beşincisi.
Dûnedain :
(Sindarin diline göre) : Ban'nın Edain'i"; İkinci Çağ'ın başında
Nûmenor'a yelken açıp oraya yerleşen Edain İnsanları ve onların soyu.bkz.
Nûmenorean
Dungortheb :
Bkz. Nan Dungortheb.
Dünya'nın Çocukları
Ilûvatar'ın Çocukları.
Dünya'nın Değişimi:
[Nümenor'un yıkılmasının ardından Aman'ın Arda'dan ayrılışı. Ekkaia'dan yeni
denizler, kıtalar oluştu; Arda küreselleşti..
Dünya'nın Duvarları :
Ea (evren) ile Boşluk arasındaki sınır, üzerinde Karanlık'ın Kapıları
vardır. Karanlık'ın Duvarları da denir..
Durin (2) :
Khazad-dûm (Moria) Cüceleri'nin Efendilerinin isimleri..
Durin (I) :
Cücelerin Yedi Babaları'nın en bilineni ve Üçüncü Çağ'ın en önemli Cüce
ailesi olan Durin Halkı'nın atası. Çok uzun süre yaşadığı için Ölümsüz Durin
diye isimlendirilir ve halkı tarafından bir gün yeniden yaşama döneceğine
inanılır.
- Cümle Kurma Terimleri :
Dae :
"Gölge"
Del :
"Korku"
Din :
"Sessiz"
Dol :
İnsan kafası veya başı
Dor :
"toprak veya kara parçası"
Draug :
"kurt"
Duin :
"Uzun nehir"
Dur :
"Karanlık"
E Harfi
- Genel Terimler
Ea :
(Quenya diline göre): Ol, Bırak Olsun"; Dünya, maddi Evren; Dünya'nın
oluşmaya başlaması için Ilûvatar'ın söylediği sözler. Eâ, Arda'yı ve gökleri
kapsar. Eâ'nın dışında Zamansız Salonlar ve Boşluk vardır.
Eärendil :
(Quenya diline göre): Denizin Aşığı". Yarı Elf, Kutlu, Parlak ve
Denizci de denir. Tuor veIdril'in oğlu; Gondolin'in yağmalanmasından kaçmasının
ardından Sirion deltasında Diot'un kızı Elwing ile evlendi; onunla birlikte
Aman'a yelken açarak Morgoth'a karşı yardım için yalvardı; Beren'in Angband'dan
aldığı Silmaril'i taşıyarak gemisi Vingilot ile göklerde yelken açtı. [Bir
yıldız olarak Elflerin çok sevdiği Venüs'e karşılığı gibidir.}
Eâruien :
(Quenya diline göre): Deniz Bakiresi" Thingol'ün kardeşi olan
Alqualonde'li olwe'nin kızı; Noldor liderlerinden Knarfin ile evlendi.
Çocukları Finrod, Orodreth, Angrod, Aegnor ve Galadriel, anneleri sayesinde
Teleti kanına sahip olarak Doriath'a girmelerine izin verildi.
(Sindarin diline göre) ", Karanlık Elf diye çağrılır; Nan Elmont'ta
yaşayan ve Turgon'un kız kardeşi Aredhel ile evlenen demirci; Cücelerin
arkadaşı; Anglachel (Gurthang) adlı kılıcı yaptı; Maeglin'in babası;
Gondolin'de ölüme bırakıldı.
Ebedi Karanlık :
Boşluk..
Echoriath :
(Sindarin diline göre) : Kuşatan Dağlar"; Gondolin düzlüğünü kuşatan
dağlar.
Ecthelion :
(Sindarin diline göre) ", Gondolin'in yağmalanması sırasında Balroglann
efendisi Gothmog tarafından öldürülen ve onu öldüren Gondolin'li Elf efendisi..
Edain :
(Sindarin diline göre) : İkinci-gelenler", Bkz. Atani.
Edbil :
(Sindarin diline göre) : Elfler"; tekili edhel; Sindar'ın kendi
dillerinde kendilerine verdikleri isim.
Edrahil :
(Sindarin diline göre) ", Finrod ve Beren'e maceralarında eşlik eden ve
Tol-in-Gaurhoth zindanlarında ölen, Nargothrond'lu Elflerin reisi.
Eglador :
(Sindarin diline göre) ; Terkedilmiş Topraklar" Melian Kuşağı ile çevrilmeden
önce Doriath'ın adı; muhtemelen Egto 'ismiyle bağlantılı.
Eglarest :
(Sindarin diline göre) ; Terkedilmiş Kıyı", Beleriand'daki Elf
Limanlan'nm güneyde olanı.
Eglath :
(Sindarin diline göre) ; Terkedilmiş Halk". Asıl grupları Aman'a için
yola çıktığında EIwe"yi (Thingol) aramak için Beleriand'da kalan
Teleri'nin kendilerine verdikleri isim.
Eilinel :
(Sindarin diline göre) , Mutsuz Gorlim'in karısı.
Eithel Sirion :
(Sindarin diline göre) irion'un Kaynağı", Ered Wethrin'in doğu
yüzündeki Sirion nehrinin doğduğu yerler. Orada Fingolfin ve Fingon'un güçlü
kalesi de (bkz. harad Eithel) vardır. [Nirnaeth Arnoediad'ın ardından
kirletildi.]
Eithel ivrin :
(Sindarin diline göre) : Ivrin Pınarları", Ered Wethrin'in altında
Narog'un kaynağı. [Aynı zamanda Ivrin Çağlayanları, Ivrin Gölcükleri de denir.]
Ejderler :
{Devasa, güçlü, pullarla kaplı, uzun ömürlü, hazineler için açgözlü ve
kötülük dolu yaratıklar. Gözleri bakanları büyüleyebilir, sözleriyse şeytani ve
ayartıcıdır. Büyük olasılıkla yanında Silmaril'lerle Angband'a döndüğünde
Morgoth tarafından üretildiler. Üç soyları biliniyor: Urulöki (Glaurung
soyundan gelenler; nefeslerinden ateş saçabilir ama uçamazlardı), kanatlı
ejderler (ilk kez Ulu Savaş sırasında görüldüler; ateş üfleyip uçabiliyorlardı)
ve sadece Ered Mithrin'de görülüp ateş üfleyemiyen soğuk ejderler.] Ayrıca
Bknz: Smaug
Ekkaia :
(Quenya diline göre)", Arda'yı çevreleyen Dış Deniz'in Elf dilindeki
adı; Dış Okyanus ve Kuşatan Deniz diye de ima edilir ve Karanlığın Duvarları
tarafından kuşatılır.
Elbereth :
(Sindarin diline göre) : Yıldız Kraliçesi", Varda'yı tanımlamak için
kullanılan en yaygm Sindarin sözcüğü. Bkz. Elentâri, Tintalle, Gilthoniel,
Fanuilos, Kar-heyazı
Eldalie :
(Quenya diline göre); Elf halkı"; Eldar'a. eşit anlamda kullanılır.
Eldamar :
(Quenya diline göre); Elfyurdu", Aman'da Elflerin yerleştiği bölge.
Aynı ismi taşıyan koy.*
Eldar :
(Quenya diline göre); Yıldızların Halkı", Elflerin bir hikâyesine göre,
bu isim Orome tarafından tüm Elflere verilmişti. Ama yalnızca Cuivienen'den
(Orta Dünya'da kalsın veya kalmasınlar) batı yürüyüşüne katılan Üç Soyun
Elfleri'ni (Vanyar, Noldor ve Teleri) belirtmek ve Avari'yi dışlamak için
kullanılmaya başlandı. [Eldar, genellikle uzun boylu, gri gözlü, sarışın
"Vanyar ve esmer Finarfın Hanedanı dışında kumraldır. Başlangıçta Quenya
dilini konuşurlardı ama daha sonra Orta Dünya'ya giderler Sindarin'i
geliştirdi.] Aman'lı ElRere ve herhangi bir zamanda Aman'da yaşamış tüm
Elflere, Yüce Elfler (Tareldar) ve Işığın Elfleri {Calaqmndi) denildi; bkz.
Karanlık Elfler, umanyar.
Eldarin :
(Quenya diline göre): Eldar'a dair"; Eldar dil(ler)ini için kullanılır;
terimin oluşumu gerçekte Yüce Eldarin de denilen Quenya'ya ira eder.
Eldridge :
(Quenya diline göre): Deniz Kanadı", Idril ile binip Batı'ya yelken
açan Tuor'un gemisi.
Eledhven :
(Sindarin diline göre) ; Elf pırıltısı"; bkz. Mortven.
Elemmírë (1) :
(Quenya diline göre): Mücevher Yıldız", Varda tarafından yaratılan bir
yıldız.
Elemmírë (2) :
(Quenya diline göre)", Aldudenie yazan Vanya'nın adı.
Elende :
(Quenya diline göre)", Eldamar'ın bir başka adı.
Elenia :
(Quenya diline göre)", Bir Vanya; Turgon'un karısı, Idril'in annesi;
Helcaraxe'den geçerken öldü.
Elenna :
(Quenya diline göre): Yıldıza doğru"; İkinci Çağ'in başlangıcında
Edain, Earendil'in (gökdekı yıldız olarak) rehberliğinde yelken açtığı için
Nûmanor'a verilen bir isim.
Elentdri :
(Quenya diline göre): Yıldız Kraliçesi", Varda'mn isimlerinden biri.
Galadriel'in Lörien'dekı ağıtında {Yüzük Kardeşliği II-8) böyle seslenilir.
Bkz. Elhereth, Tintalle'.
Elerrina :
(Quenya diline göre); Yıldızlarla Taçlanmış"; Taniquetil.
Elf :
Ilkdoğanlar, Ilûvatar'm İlk Çocukları. [ Orta Dünya'daki ırkların en eskisi
ve en soylusu. İlk Çağ'da iki gruba ayrıldılar; Eldar ve Avari. Üçüncü çağ'ın
sonuyla birlikte İnsanların Egemenliği başladı ve Elfler gizli halk konumuna
geldiler. Kendilerini Quendi: Konuşanlar diye isimlendirirler.} Bkz. Uûvatar'tn
Çocukları, Eldar, Karanlık Elfler, Ipğın Elfleri.
Elf Dostları :
Edain; İnsanların (Beor, Haleth ve Hador) Üç Hanedanı.
Elf yurdu :
Bkz. Eldamar.
Elrond :
"Sindarin; Yıldızkubbesi". İlk Çağ'ın sonunda îlkdoğanlar'a ait
olmayı seçen, Üçüncü Çağ'ın sonuna dek Orta Dünya'da kalan; Earendil ve
Elwing'in oğlu. Imladris'in (Ayrıkvadi’nin) efendisi; Hava Yüzüğü'nün koruyucusu.
Efendi Elrond, Yarıelf Elrond.
Elros :
(Sindarin diline göre) : Yıldızköpüğü". Earendil ve Elwing'in oğlu; İlk
Çağ'in sonunda İnsanlar arasında sayılmayı seçen, çok uzun yaşayan Nûmenor'un
ilk kralı (Tar-Minyatur diye çağrılır).
Elu :
Elwe'nin (Sindarin dili ) biçimi.
Eluchil :
(Sindarin diline göre) : Elu'nun Varisi"; Beren ve Lûrhien'in oğlu
Dior'un unvanlarından biri.
Elurid :
(Sindarin diline göre) : Elu'nun Varisi"; Dior'un büyük oğlu; Feanor
oğulları tarafından bir saldırıda Doriath'ta öldürüldü.
Elurin :
(Sindarin diline göre) : Elu'nun hatırlanışı" Dior'un küçük oğlu;
kardeşi Elured ile öldürüldü.
Elwe :
(Quenya diline göre)", Lakabı Singollo "Gri pelerin". Kardeşi
lowe ile Cuivienen'den yapılan yolculuktaki Teleri lideri; Nan Elmont'ta
kaybolana dek. Sonra Melian'la birlikte Doriath'ı yöneterek Sindar Efendisi
oldu; Beren'den Silmaril'i aldı; Cüceler tarafından Menegroth'ta katledildi.
Sindarin'de ismine (Elit) Thingol denir. Bkz. Thingol, Karanlık Elfler.
Elwing :
(Sindarin diline göre) : Yıldız serpincisi" Dior'un kızı; Silmaril'i
yanına alarak Doriath'dan kaçtı; Sirion deltasında Earendil ile evlendi ve
onunla Vaiinor'a gitti. Elrond ve Elros'un annesi. [Ak Elwing diye de bilinir.
Kuşlarla konuşabildiği söylenir.] Bkz. hanthir hamath.
Emeldir :
(Sindarin diline göre) ," Erkekyürekli Emeldir diye de bilinir;
Barahir'in karısı, Tek-elli Beren'in annesi; Dagor Bragollach'ın ardından Beor
Hanedanı'nm kadın ve çocuklarını Dorthonion'dan götürdü. (Kendisi de Yaşlı
Beor'ün torunuydu ve babasının adı Beren'di; bu metinde belirtilmedi.)
En Eski Günler :
İlk Çağ. Endor : (Quenya diline göre): Orta Ülke"; Orta Dünya.
Enguar :
(Quenya diline göre): Hastalıklılar" Elflerin İnsanlara verdiği
isimlerinden biri.
Eöl :
Karanlık elf olarak bilinir.. "Eöl" Nan Elmoth'ta yaşadığı
söylenir. Doriath Kralı Thingol'un akrabası..
Eönwë :
(Quenya diline göre)", Maia'ların en güçlülerinden biri; Manwe'nin
Habercisi ve Sancaktarı diye anılır; İlk Çag'm sonunda Morgoth'a saldıran Valar
ordusunun lideri.
Ephel Brandir :
(Sindarin diline göre) : Brandir'in dış çitleri"; Amon Obel üzerinde,
Brandir'li İnsanların yerleşim yeri; ayrıca Ephel de denir.
Erchamion :
Sindarin diline göre) : Tek-elli", Angband'dan kaçışının ardından
Beren'e verilen unvan.
Ered Engrin :
(Sindarin diline göre) : Demir Dağlar", uzak kuzeydeki Melkor
tarafından yükseltilip kar ve buzla kaplanan dağlar.
Ered Gorgoroth :
(Sindarin diline göre) : Dehşet Dağları"; Ungoliant ve soyu yaşadığı
için bu adı almıştır. Nan Durgortheb'in kuzeyindeki dağlar; kısaca Gorgoroth da
denir. [Bu.dağları aşan tek kişi Beren olacaktı.]
Ered Lindon :
(Sindarin diline göre) : Mağrur Şarkı Dağlan", diğer adı Ered Lam, Mavi
Dağlar.
Ered Lómin :
(Sindarin diline göre) : Yankıyan Dağlar", Hithlum'un batı duvarını
oluştururlar.
Ered Luin :
(Sindarin diline göre) ; Mavi Dağlar", EredLindon da denir. îlk Çağ'ın
sonundaki yıkımın ardından Orta Dünya'nm kuzeybatı kıyı alanını oluşturdu.
Ered Mithrin :
(Sindarin diline göre) ; Gölge Dağlan, Gölgeli Dağlar"; Dor-nu-
Fauglith'in (Ard-galen) batı sınırını oluşturan; Hithlum ve Batı Beleriand
arasında engel oluşturan, büyük kıvrılan dağlar.
Ered Nimrais :
(Sindarin diline göre) : Ak Boynuz Dağları"; Ak Dağlar; Puslu Dağlar'ın
güneyinde, doğudan batıya uzanan dağlar.
Ereinion Gil-galad :
(Sindarin diline göre) : Kralların Oğlu", Fingon'un oğlu, çoğunlukla
Gil-galad adıyla bilinir.
Erellond :
(Sindarin diline göre) Yolculuğunda Eârendil'e eşlik eden üç denizciden
biri.
Eressëa :
Yanlız ve kayıp ada.. Aman kıtasının doğu kıyısında olduğu söylenir.
Eressea Eriador :
(Sindarin diline göre) ", Puslu ve Mavi Dağlar arasında uzanan bölge;
ki Arnor Krallığı uzanır, ayrıca Hobbitlerin Shire'ı denir.
Eressid :
Bknz: Eressea Eriador
Eru :
(Quenya diline göre): Tek Olan", "Yalnız Olan"; iIúvatar, Kainatın
Babası, Tek Olan, En Yüce
Eruhîni :
Eru’nun Çocukları
Esgalduin :
(Sindarin diline göre) ; Perde altındaki nehir", Neldoreth ve Region
ormanlarını bölen, Sirion nehrine birleşen Doriath nehri. Elf-nehri de denir.
Büyülü bir nehirdir.
Esgalduin Köprüsü :
Bkz. latit laur.
Eski Günler :
İlk Çağ; En eski Günler de denir. [Başlangıçta İlk Çağı belirtmek için ama
Dördüncü Çağ'ın sonunda bazen önceki tüm çağları anlatmakta kullanıldı.]
Eski insanlar :
[Bkz. Dogudölleri.]
Eski Irk :
Elfler.
Eski Kral :
Manwe
Eski Soy :
Elfler.
Estë :
(Quenya diline göre); Dinleniş"; bir Ainu, Valie, Irmo'nun karısı.
Estolad :
(Sindarin diline göre) : Karargâh", Beor ve Marach'ı izleyen
İnsanların, Mavi Dağlar'ı aşarak fieleriarid'a girdikten sonra yerleştikleri
Nan Elmoth'un güneyindeki topraklar.
Ezel Lohar :
(Quenya diline göre)", "Valinor'un İki Ağacı'nın bulunduğu
tepecik; Corollaire de denir.
- Cümle Kurma
Terimleri
Ëa:
eylem "olmak" = "var olmak", geçmiş zamanda ëane veya
engë, gelecek zamanda belki euva..
Ear :
"Deniz"
Echor :
"Etrafındaki dağlar"
Edhel :
Elf
Eithel :
"Kuyu"
El ya da Elen :
Yıldız
Elen :
isim "yıldız"
Elmë :
saygı anlamında "biz"
Emmë :
çoğul "biz"
Engwë :
isim "şey"
Enquë :
sayı "altı"; enquëa, sayı "altıncı"
Enta :
işaret "oradaki"
Envinyata :
eylem "yenilemek"
Equë :
eylem "söylemek, söyledi" (zaman problemi olmayan eylem)
Er :
"tek veya yalnız"
F Harfi
- Genel Terimler
Faelivrin :
Gwindor'un Finduilas'a verdiği isim.
Falas :
(Sindarin diline göre) ; Kıyı", Beleriand'ın batı kıyıları; Nevrast'ın
güneyi..
Falathar :
(Sindarin diline göre) : Kıyının Efendisi", Eârendil'e yolculuğunda
eşlik eden üç denizciden biri.
Falathrim :
(Sindarin diline göre) ; Kıyı halkı", Falaslı Teleri Elfleri,
efendileri Cirdan'dır. [Orta Dünya'nın ilk gemi yapımcıları ve denizcileridir.
Aynı zamanda Falas Elfleri ve Liman Elfleri de denir.}
Falmari :
"Quenya: Dalgaların halkı". Deniz Elfleri; Orta Dünya'dan ayrılıp
Batı'ya giden Teleri halkına verilen isim
Fanuilos :
(Sindarin diline göre) : Daima kar kadar beyaz meleksi şekil";
Varda'nın Elflere görünüşü yüzünden kazandığı isim, genellikle 'Kar-beyazı'
olarak çevrilir.}
Faroth :
Bkz. Yüce parotb, Taur-en-Faroth.
Feanor :
(Sindarin diline göre) : Ateşin Ruhu", Finvve'nin en büyük oğlu (Finwe
ve Miriel'in tek oğlu), Finarfin, Fingolfin'in üvey kardeşi; Noldor'un en
önemlisi, ayaklanmalarının lideri; Feanor alfabesinin tasarlayıcısı;
Silmaril'Serin yaratıcısı; Mithrim'de Dagor-nuin- Giliath'da öldürüldü. İsmi
Curufintvi'yi {curu 'beceri') ve bu ismi beşinci oğlu Curufın'e verdi; ama o
daima annesinin verdiği isimle bilindi. (Quenya diline göre) : Feandro. Feanor
Oğullan : Maedhros, Maglor, Celegorm, Caranthir, Curufin, Amrod ve Amras.
Özellikle babalarının ölümünün ardından grup olarak bahsedilirler.
Fëanturi :
(Quenya diline göre): Ruhların Efendileri", Nâmo ve Irmo adlı Vala'lar.
Felagund :
(Sindarin diline göre) ; Mağara Yontucusu", Nargothrond'u kurmasının
ardından Kral Finrod'a takılan isim; kökeninde Cüce diline ait bir sözcük,
(felak-gundu) ama metinde Mağaraların Efendisi diye çevrildi. Bkz. Finrod.
Feryat Yılı :
Nirnaeth Arnoediad'ın yapıldığı yıl..
Finarfin :
(Quenya diline göre); Soylu Saç", Finwe"nın üçüncü oğlu; Feanor'un
üvey kardeşlerinin küçüğü; Noldor Sürgünü'nden sonra Aman'da kalarak halkının
kalanını Tirion'da yönetti. Noldor prensleri arasında sadece o ve çocuklarının
altın rengi saçları vardı ki bunu bir Vanya olan annesi Indis'ten almıştı, bkz.
Vanyar.
Finduilas :
(Sindarin diline göre) : Yaprak-akışlı Saç", Orodreth'inkızı, Gwindor
tarafından sevildi Faelivrin adı verildi; Nargothrond'un yağmalanmasında esir
düştü, Teiglin Geçişleri'nde Orklar tarafından öldürüldü.
Fingolfin :
(Quenya diline göre): Saç Pelerin", Finwe'nin ikinci oğlu; Feanor'un
üvey kardeşlerinin büyüğü; Beleriand'daki Yüce Noldor Kralı; Hitlum'da yaşadı;
Morgoth tarafından öldürüldü.
Fingon :
(Sindarin diline göre) : Altınsaçlı Komutan", Fingolfin'in en büyük
oğlu. Cesur denir; Maedhros'u Thangoridrim'den kurtardı; babasının ölümünün
ardından Yüce Noldor Kralı oldu; Nirnaeth Arnoediad'da Gothmog tarafından
katledildi.
Finrod :
(Sindarin diline göre) ; Altınsaçlı Şampiyon", Finarfin'in en büyük
oğlu; Güvenilir" ve "İnsanların Arkadaşı" da denir.
Nargothrond'un kurucusu ve kralı, bu yüzden Felagund diye de çağrıldı; Mavi Dağlan
geçen ilk İnsanları, Ossiriand'da karşıladı; Dagor Bragoüach'da Barahir
tarafından kurtarıldı; Beren'e macerasında eşlik ederek Barahir'e kefaretini
ödedi; Beren'i savunurken Tol-in-Gaurhoth zindanında öldürüldü.
Finui :
(Quenya diline göre): Saç", Cuivienen'den batıya yolculuk sırasında
Noldor lideri; Aman'daki Noldor Kralı; Feanor, Fingolfın ve Finarfin'in babası,
Formenos'ta Morgoth tarafından öldürüldü.
Firimar :
(Quenya diline göre): Ölümlüler", Elf dilinde ise İnsanlara verilen
isimlerden biri.
Formenos :
(Quenya diline göre); Kuzey Kalesi", Vaiinor'un kuzeyindeki Feanor ve
oğullarının kalesi; Feanor'un Tirion'dan sürülmesi üzerine kuruldu.
- Cümle Kurma Terimleri
Falas :
"Kıyı veya sahil"
Faroth :
"Peşine düşmek veya kovalamak" Not: "avlamak "
Farya- :
eylem "yetmek", geçmiş zamanda " farnë "
Faug :
"Şaşırmak veya ağzı açık kalmak"
Fea :
"Ruh" bir varlığın ruhu anlamında
Fin :
"Saç"
Fir- :
eylem "ölmek"
Firin :
sıfat "ölü" (aynı zamanda firin "öldüm", fir- eyleminin
quenya tekil şahısı)
Formen :
isim "kuzey"
Forya :
sıfat "sağ"
Fuin :
"Karanlık"
G Harfi
- Genel Terimler
Gahilgathol :
(Khuzdul cüce diline göre), Bkz. Belegost
Galadriel :
(Sindarin diline göre) : Işığın Hanımı, Parıldayan Çelenkle Taçlanmış
Kız", Finarfın'in kızı; Felagund Finrod'un kız kardeşi; Noldor
ayaklanmasının liderlerinden biri; Doriath'lı Celeborn ile evlenip İlk' Çağ'ın
ardından onunla birlikte OrtaDünya'da kaldı; Lothlorien'de Suyun Yüzüğü
Nenya’nın koruyucusu.
Galathilion :
(Sindarin diline göre) : Işıldayan Ak Ağaç", Tirion'un Ak Ağacı, Vanyar
ve Noldor için. Yavanna tarafından Telperion'un görüntüsünden yaratılan ağaç.
Galdor :
(Sindarin diline göre) : Işıldayan Efendi", Uzun, diye anılır; Lorindol
Hador'un oğlu ve onun ardından Dor-lömin'in efendisi; Hurin ve Huor'un babası;
Eithel Sirion'da öldürüldü.
Galvorn :
(Sindarin diline göre) : Parıldayan siyah", Eöl tarafından tasarlanan
metal.
Geliot :
(Sindarin diline göre) : Akış" Doğu Beleriand'ın büyük nehri; Himring
ve Rerir Dağı'ndan doğar ve Mavi Dağlar'dan akan Ossiriand nehirleri tarafından
beslenir.
Gelmir (2) :
Angrod'un halkından bir Elfı, Arminas'la birlikte Orodreth'i uyarmak için
Nargothrond'a geidi.
Gelmir(l) :
(Sindarin diline göre) : Akan Mücevher", Nargothrond'lu Elf; Gwindor'un
kardeşi, Bragoüach'da esir edildi ve Eithel Sirion'un önünde Nirnaeth
Arnoediad'dan önce muhafızları kışkırtmak için öldürüldü.
Gıcırdayan Buz :
Bkz. Helcaraxe.
Gûmüj
Çiçeği :
Ak Telperion'un çiçeğinden yaratıldığı için bu isimle de anılır.
Gil-Estel :
(Sindarin diline göre) ; Umudun Yıldızı", Gemisi 'Vingilot'la Orta
Dünya'nın göklerine ilk yükselişinde Eârendil'e verilen isim.
Gil-galad :
(Sindarin diline göre) : Parlaklığın Yıldızı", Fingon'un oğlu
Ereinion'a verilen isim. Turgon'un ölümünün ardından Orta Dünya'da Noldor'un
son Yüce Kralı oldu. İlk Çağ'ın bitişinden sonra Lindon'da kaldı. Elflerin ve
İnsanların yaptıkları Son İttifak'ın Elendil ile birlikte lideri oldu, onunla
birlikte Sauron ile yapılan savaşta öldürüldü..
Gildor Inglorion :
(Sindarin diline göre) ; Yıldız Efendisi", Dorthonion'da Barahir'in on
iki arkadaşından biri.
Gilmfin Çocukları :
Bknz: insanlar.
Gilthoniel :
(Sindarin diline göre) : Yıldız-yakıcısı", Varda'nın isimlerinden biri.
Bkz. Elbereth, Elentâri, Tintalİe', Fanuiilos, Kar-beyazı.}
Ginei Yılları :
Coranar; Güneş'in yükselişinin ardından kullanılan zaman birimi..
Ginglith :
(Sindarin diline göre) ", Batı Beleriand'da Narog nehrine karışan bir
nehir.
Gizli Ateş :
Kutsal Ruh; Ilûvatar'ın Yaratışı'na yaşam ve beden kazandıran kudret. Gizli
Ateş, çok büyük olasılıkla Yok olmaz Alev ile aynıdır..
Gizli Krallık :
Doriach ve Gondolin'e verilen isim.
Glarung :
(Sindarin diline göre) ", Morgoth'un ejderlerinin ilki. Ejderlerin
Bahası denir; Bragollach, Nirnaeth Arnoediad ve Nargothrond'un Yağmalannıasında
savaştı; Tûrin'in ve Nienor'un üzerine büyüsünü yaydı; Cabeden-Aras'ta Tûrin
tarafından öldürüldü. Büyük Solucan ve Morgoth'un Solucanı da denir.
Glingal :
(Sindarin diline göre) : Asılmış Alev", Gondolin'de Turgon'un yaptığı
Laurelin'in görüntüsü.
Glirhuin :
(Sindarin diline göre) : Karanlığın Şarkısı", Brethil'ü bir ozan ve
kâhin.
Glóredhel :
(Sindarin diline göre) ; Altın Elf, Dor-lömin'li Lorindol Hador'un kızı ve
Galdor'un kız kardeşi; Brethil'li Haldir ile evlendi..
Glorfindel :
(Sindarin diline göre) : Altınsaçlı", Şehrin yağmalanmasından kaçarken
Cirith Thoronarh'da bir Balrog ile dövüşerek ölen..
Gluindor :
(Sindarin diline göre) ", Nargothrond'lu Elf, Gelmir'in kardeşi;
Angband'da esir edildi ama kaçtı; Tûrin'in kurtarılmasında Beleg'e yardım etti;
Tûrin'i Nargothrond'a getirdi; Orodreth'in kızı Finduilas'ı sevdi; Tumhajad
Savaşı'nda öldürüldü.
Gölgeli Denizler :
Belegaer'in kuzeye uzanan. Aman kıyılarının güneyine doğru olan kısmı.
Gölgeli Denizler başlangıçta Ağaçlar'ın ışığının ulaşmaması yüzünden bir doğa
olayıydı ama Ağaçlar'ın zehirlenişinin, Noldor isyanının ardından sersemletici
puslar ve karamsarlaştırıcı karanlıklarla, Büyülü adalar donatılıp Valinor'un
Saklaniji'mn bir parçası haline getirildi
Golodhrim :
Gondolinli anlamındadır.. (Sindarin diline göre) : Noldo halkı";
Noldor'un Sindarin karşılığı. (Quenya diline göre) Nol ( Sindarin diline göre):
Golodh (çoğulu Gelydh) ve -rim çoğul ekidir. Bkz. Annon-in-Gelydh, Noldor
Kapısı.
Gondolin :
(Sindarin diline göre) ; Saklı Kaya"; (bkz. Ondolindi). Kuşatan Dağlar
tarafından çevrelenen Kral Turgon'un gizli şehri.
Gondolin'in Dış
Kapısı :
Kaçış Yolu'nun kapılarından biri. Saklı Kapı da denir.
Gondolindrim :
(Sindarin diline göre) : Gondolin Halkı".
Gonnhirrim :
(Sindarin diline göre) : Taşın Efendileri", Cüceler tanımlamak için
kullanılır.
Gorgoroth :
(Sindarin diline göre) :'Dehşet, sert" ,'Bknz. Ered Gorgoroth.
Gorlim :
(Sindarin diline göre) ", Mutsuz da denir; Dorthonion'da Barahir'in on
iki yoldaşından biri. Karısı Eilinel'in bir'ğörüntüsü sayesinde tuzağa
düşürüldü ve Barahir'in gizlenme yerini Sauron'a anlatır.
Gorthaur :
(Sindarin diline göre) : Korkutucu Nefret"; Sauron'un Sindarin ismi;
Zalim diye de anılır.
Gorthol :
(Sindarin diline göre) : Korkutucu Miğfer", Dor-Cuarthol'un ülkesinde
İki Reis'ten biri olarak Tûrin'in aldığı ad.
Gothmog :
Balrogların efendisi; Angband'ın yüksek reisi; Feanor'u, Fingon'u ve
Ecthelion'u katletti, Ecthelion tarafından öldürüldü. [Onu koruyan kişisel Trol
muhafızlarına sahiptir.] (Aynı isim Üçüncü Çağ'da Minas Morgui'un Muhafızı
tarafından da kullanıldı; Kral'ın Dönüşü V-6)
Gri Elf dili :
Bkz. Sindarin.
Gri Elfler :
Sindar.
Gri Limanlar :
Bkz. Limanlar, Mithlond
Gri Pelerin :
Bkz. Singollo, Thingol.
Grond :
Morgorh'un büyük topuzu ki Fingolfin'le savaşırken onu kullanmıştır;
"Ölüler Diyan'nın Çekici" de denir. Daha sonra Minas Tiridi
Kapıları'na karşı kullanılan koçbaşına da bu isim verilmiştir.
Güçler Savaşı :
Yeni uyanan Elfleri korumak için Melkor ve Valar arasında yapıldı. Bu
savaşın sonucunda Utumno yıkıldı ve Melkor'un Zincirlenişi gerçekleşti
Guilin :
(Sindarin diline göre) ; Uyanış Şarkısı", Gelmir ve Gwindor'un babası,
Nargothrond'lu elf.
Gundor :
(Sindarin diline göre) ", Hador Lorindol'un küçük oğlu, Dor-lömin'in
efendisi; Bragollach'da Eithel Sirion'da babasıyla birlikte öldürüldü.
Gunhang :
(Sindarin diline göre) : Ölüm Demiri", Nargothrond'da Tûrin için
yeniden övülmesinin sonra Beleg'in kılıcı Anglachel'e verilen isim. Kılıç Tûrin
tarafından ise Mormegil diye isimlendirildi.
- Cümle Kurma Terimleri
Gaer :
"Deniz veya Okyanus"
Gaur :
"Kurtadam"
Gil :
Eş anlamı "yıldız"
Girith :
"Ürpermek veya tırsmak"
Glin :
"Işık veya parıltı"
Golodh :
"Büyü veya Sihir"
Gond :
"Değerli taş veya mücevher"
Gor :
"Korku"
Groth :
"Ayrıntılı incelemek veya araştırmak"
Gul :
eş anlamı "Büyü veya Sihir"
Gurth :
"Ölüm veya ölmek"
Gwaith :
İnsan topluluğu
Gwath :
Eş anlamı "Gölge"
H Harfi
- Genel Tanımalar
Hadhodrond :
Khazad-dûm'un (Moria) Sindarin'deki ismi.
Hador :
"Ad: Parlak", Akınkafa = Lorindol veya Alttnsaçlt Hador da denir.
Dor-lomin'in efendisi; Fingolfîn'in kulu; (Hûrin'in babası olan Galdor'un
babası; Bragoüach'ta Eithel Sirion'da öldürüldü; Hador Hanedanı'na Edain'in
Üçüncü Hanedanı denir.
Hal-haldir :
(Sindarin diline göre) " Genç denir; Dorchonion'da Barahir'in on iki
yoldaşından biri.
Haladin :
Beleriand'a giren İnsanların ikinci grubu; sonradan Hakth'in Halkı dendi,
Brethil Ormanı'nda yaşadılar, Brethil'li İnsanlar da denir.
Haldad :
Thargelion'da Orkların saldırısına karşı halkını savunan Haladin lideri ve
orada öldürüldü; Haleth Hanımı'nm babası.
Haldan :
(Sindarin diline göre) : Uzun Demirci", Haldar'ın oğlu; Haleth
Hanımı'nın ölümünden sonra Haladin lideri.
Haldar :
Haldad'ın oğlu, Haleth Hamını'nın erkek kardeşi; babasıyla birlikte Thargelion'a
yapılan bir Ork saldırısında öldürüldü.
Haldir :
(Sindarin diline göre) ; Uzun Gözcü", Brethil'li Halmir'in oğlu;
Dor-lomin'ü Hador'un kızı Glöredhel ile evlendi; Nirnaeth Arnoediad'da
öldürüldü..
Haleth :
Haleth Hanımı da denir; Thargelion'dan Sirion'un batısındaki topraklara
kadar Haladin (ki yaptıkları sonucunda Haleth'in Halkı diye adlandırıldı)
lideri.
Haleth'in Halkı :
Bkz: Haladin ve Haleth
Halmir :
(Sindarin diline göre) : Uzun Mücevher", Haladin Efendisi, Haldan'ın
oğlu; Doriath'lı Beleg'le Dagor Bragollach'tan sonra Sirion Geçiti'nden güneye
gelen Orklan yendi.
Handir :
Haldir ve Glöredhel'in oğlu. Topal Brandir'in babası; Haldir'in ölümünden
sonra Haladin efendisi; Orklarla olan savaşta Brerhil'de öldürüldü.
Hareth :
(Quenya diline göre): Hanım", Brethil'li Halmir'in kızı; Dor-lömin'li
Galdor ile evlendi. Hurin ve Huor'un annesi.
Hathol :
Lorindol Hador'un babası.
Haudh en Adven :
(Sindarin diline göre) : Hanım Höyüğü", Brethil Ormanı'nda Haleth'in
gömüldüğü höyük.
Haudh-en-Dengin :
(Sindarin diline göre) : Katledilenler Höyüğü", Nirnaeth Arnoediad'da
ölen Elflerin ve İnsanların bedenlerinin yığılarak yapılan, Anfauglith
düzlüğündeki tepe
Haudh-en-Elleth :
(Sindarin diline göre) : Elfkızının Höyüğü", Teiglin Geçişleri'nin
yanında Finduilas'ın gömüldüğü höyük.
Haudh-en-Nirnaeth :
(Sindarin diline göre) ; Gözyaşları Höyüğü", Haudh-en-Dengin'in başka
bir adı.
Hekvorn :
(Sindarin diline göre) : Kara Cam", Caranthir'in yaşadığı,
Thargelion'un kuzeyinde Rerir Dağı'nın altında bir göl.
Helcar :
(Quenya diline göre): Buz-soğuğu", Orta Dünya'nın kuzey doğusundaki İç
Deniz; orada daha önce llluin'in yükseldiği dağ bulunuyordu; Elflerin ilk kez
uyandığı Cuivienen gölü, bu denizde bir koy olarak anlatılır.
Helcaraxë :
(Quenya diline göre); Buz-dişleri", Araman ve Orta Dünya arasındaki
boğaz; ayrıca Gıcırdayan Buz diye de isimlendirilir.
Helluin :
(Quenya diline göre): Buz mavisi". Mavi bir yıldız; Sirius yıldızı.
Hi'ni Iluvatar :
(Quenya diline göre) Iluvatar'ın Çocukları.
Hildor :
(Quenya diline göre); Takipçiler"; Iluvatar'ın Genç Çocukları,
İnsanların Elf dilindeki adı.
Hildórien :
(Quenya diline göre): Hildor ülkesi", İnsanların (Hildor) ilk kez
uyandığı Orta Dünya'nın doğusundaki ülke.
Himlad :
(Sindarin diline göre) Serin Düzlük", Aglon Geçiti'nin güneyinde
Celegorm ve Curufin'in yerleştiği bölge.
Himring :
(Sindarin diline göre) : Serin-soğuk", Üzerinde Maedhros'un kalesinin
olduğu Maglor Boşluğu'nun batısındaki büyük tepe; metinde "Daimsoğuk"
diye çevrildi.
Hirilorn :
(Sindarin diline göre) : Hanım Ağacı", Luthien'in hapsedildiği,
Doriath'daki üç gövdeli büyük kayın ağacı.
Hisilome :
(Quenya diline göre): Puslar Ülkesi"; Hithlum.
Hithaeglir :
"Sindarin; Puslu Zirveler Hattı": Puslu Dağlar veya Pus Dağları.
Hithlum :
(Sindarin diline göre) : Pus Ülkesi", doğuda ve güneyde Ered Wethrin,
batıda Ered Lomin ile sınırlanan bölge; Bkz. Hısilâme.
Huan :
(Sindarin diline göre) : Büyük Köpek", Orome'nin Celegorm'a verdiği
Valinor'un büyük kurt köpeği; Beren ve Lûchien ile dost olup onlara yardım etti;
Carcharoth tarafından öldürüldü.
Hüküm Çemberi :
Bkz. Máhanaxar.
Hunthor :
(Sindarin diline göre) " Brethil'ii bir Haiadin; Cabed-en-Aras'ta
Glaurung'a yapıyan saldırıda Tûrin'e eşlik etti ve başına düşen bir kaya
sonucunda öldü..
Huor :
(Sindarin diline göre) " Dor-lomin'li Galdor'un oğlu; Rian'm kocası ve
Tuor'un babası; kardeşi Hurin ile Gondolin'e gitti; Nirnaeth Arnoediad'da
öldürüldü.
Hurin :
(Sindarin diline göre) ", Thalion, "Metin", "Güçlü"
diye de anılır. Dor-lömin'li Galdor'un oğlu, Morwen'in kocasi, Türin ve
Nienor'un babası; Dor-lomin'in efendisi, Fingon'un kulu. Kardeşi Huor'la
Gondolin'e gitti; Nirneath Arnoediad'da Morgoth tarafından esir edildi; uzun
yıllar boyunca Thangorodrim üzerinde oturtuldu; bırakılmasının ardından
Nargothrond'da Mîm'i öldürdü ve Nauglamîr'i Kral Thingol'e getirdi.
Hyarmentir :
(Quenya diline göre): Güneyin Gözcüsü", Valinor'un güneyindeki en
yüksek dağlar.
- Cümle Kurma
Terimleri
Haira :
sıfat "uzak"
Halla :
sıfat "uzun"
Harma :
isim "define"
Harna- :
eylem "yaralamak"
Harya- :
eylem "sahip olmak"
Haudh :
Eş anlamı " Tümsek veya Tepecik"
Hen (hend-) :
isim "göz"
Heru :
"Efendi kral veya lord"
Him :
"Soğukkanlı, küstah "
Hini :
"Çocuklar"
Hir- :
eylem "bulmak"
Hith :
"Sis veya Duman"
Hlar- :
eylem "duymak"
Hosta- :
eylem "toplamak, bir araya getirmek"
Hoth :
"Kalabalık, sürü"
Hrávë :
isim "et"
Hrívë :
isim "kış"
Hroa :
isim "vücut"
Hyarmen :
isim "güney"
Hyarya :
sıfat "sol"
I – İ Harfi
Genel Tanımlamalar
İç Denizler :
Ekkaia'nın tersine; Orta Dünya'nın iç denizleri ve Belegaer'in kıyılarına
yakın olan suları..
Idril :
(Sindarin diline göre) : Kıvılcımlanan Parlaklık", Turgon ve Elenwe'nin
kızı (tek çocuğu); Tuor'un karısı, Earendil'in annesi ki onunla birlikte
Gondolin'den kaçarak Sirion deltasına kaçtı; oradan da Tuor'la birlikte geriye
dönmemek üzere Batı'ya yelken açtılar. Celebrindal 'Gümüşayak' diye de anılır.
Ihi :
Ufacık Cüce, Mîm'in oğullarından biri.
İki Reis :
Tûrin ve Beleg. Talath Dirnen'in İki Reisi olarak da söylenir.
İki Soy :
Elfler ve İnsanlar.
İkinci doğanlar :
Ilûvatar'ın Genç Çocukları, İnsanlar..
İlk Çağ :
Orta Dünya'nın kaydedilmiş çağlarının ilki. Arda'nın tamamlanmasıyla ya da
Elflerin uyanışıyla başlıyor. Güçler Savaşı ve Büyük Yolculuk dışında başlangıç
dönemlerine dair çok fazla bilgi yoktur. Ulu Savaş'ın ardından Morgoch'un
Eâ'dan(evrenden) sürülmesiyle sona erdi. Aynı zamanda Eski Günler ya da Eıi
eski Günler diye de bilinir.
İlk Doğanlar :
iluvatarın ilk çocukları Bknz: Elfler
İlk Gün :
İki Ağaç'ın ilk kez çiçeklenip solması..
İlk Savaş :
Eâ'da(evrende) Valar ve Melkor arasındaki ilk çekişme. Melkor, Valar'ın
Arda'yı tamamlamasına engel oluyordu ve Tulkas'ın gelişiyle kaçtı. Bu arada
tasarlanandan farklı olsa da Arda şekillendi.
illuin :
(Quenya diline göre): Mavi yıldız", Aule tarafından yapılan "Valar
lambalarından biri. illuin Orta Dünya'nm kuzey kısmına dikildi ve Melkor
tarafından yıkılmasının ardından yerinde Helcar İç Denizi oluştu.
Ilmarë - İlmare :
(Quenya diline göre); Yıldız Evi", Bir Maia, Varda'nın hizmetçisi. Kayıp
Öyküler kitabında ki ismi “Erinti” ve varda’nın kızı “Lady of Tol Eressëa”
olarak bilinir..
Ilmarin :
(Quenya diline göre): Yüce Göklerin Konağı", Manwe ve "Varda'nın
Taniqueti!'in zirvesinde bulunan konağının adı.
Ilmen :
(Quenya diline göre): Yıldızların Bölgesi", Gökyüzünün üstleri,
yıldızların bulunduğu yer.
Ilúvatar :
(Quenya diline göre): Herkesin Babası", Eru.
Ilûvatar'ın Çocukları
:
Aynı zamanda Eru'm/n Çocukları; Hini llûvataro ve Eruhîni sözcüklerinin
dilimizdeki karşılığı; İlk doğanlar ve Takipçiler, Elfler (Ilûvatar'ın İlk
Çocukları) ve insanlar (Ilûvatar'ın Genç Çocukları). Aynı zamanda Çocuklar,
Yeryüzü'nün Çocukları, Dünya'nın Çocuklarıdır. İki Soy diye de
isimlendirilirler.
Ilûvatar'ın Görüntüsü
:
Ainulinclale'in görsel hali. Ilûvatar tarafından Ainur'a yaptıkları müziğin
doğasını göstermek için yaratıldı. Her Ainu, Müzik'in yalnızca kendi yaptığı
bölümünü biliyordu, sadece Görüntü'nün içinde Ea'nın(evren) bütün dokusunu
kavrayabildiler. Görüntü üzerine bildikleri çok önemliydi, çünkü onların
Arda'yı şekillendirirken yaptıkları şeylere yön verdi. Pek çok Ainu, bu
görüntüyü sevdiği için Ilûvatar, onları içine göndererek Eâ'yı yaratır. Üçüncü
Çağ'ın bitiminde önce Görüntü'nün kesildiği söylenir
Imlach :
(Sindarin diline göre) : Yıldızların Sıçrayan Alevi", Amlach'ın babası.
Imlad :
(Sindarin diline göre) : Yarığın Derin Vadisi"; Puslu Dağlar'm üzerinde
Elrond'un yaşadığı vadi; Yarmavadi ya da Ayrıkvadi.
Indis :
(Quenya diline göre)", Bir Vanya, ]ngwe'nin yakın akrabası; Finwe'nin
ikinci karısı, Fingolfin ve Finarfin'in annesi.
Ingiue :
(Quenya diline göre)", Elflerin Cuivienen'den batıya yaptıkları üç
yolculukta ilk topluluğun, Vanyar'ın lideri. Aman'da Taniquetil'de oturdu ve
tüm Elflerin Yüce Kralı olarak kabul edilir.
İnsanlar :
Bkz. Atanı, lluvatar'tn Çocukları, Doğu dölleri, Sonra gelenler, Hildon,
Edain, Apanönar, Ptrimar, Engwar. Gaspediciler, Yabancılar, Esrarlılar,
Kendinden Lanetli, Beceriksizler, Gece Korkakları ve Güneş'in Çocukları da
denir. [Güneş'in ilk yükselişiyle Hildorien'de uyandılar. Tarihlerinin
başlangıcı Melkor tarafından karartıldığı için pek bilinmez. îlk Çağ'da Eldar
tarafından Edain (Quenya diline göre; Atani) ve Doğudölleri olarak ikiye
ayrılırlar..
İnsanların Babaları :
Bkz. Edain.
İnsanların Egemenliği
:
Dördüncü Çağ; Elfler ve Cücelerin zayıflayıp, İnsanların Arda'ya hâkim
duruma gelmeleri. Egemenlik, Üç Yüzük'ün gücünü kaybedişi ve koruyucularının
denizin ötesine yelken açmasıyla başlar..
İnsanların Üç
Hanedanı :
Bkz. Edain
Irmo :
(Quenya diline göre): Arzulatıcı, Arzunun Efendisi"; Genellikle
yaşadığı yerin adı olan "Lûrien" diye çağrılan Valâ'nın gerçek adı.
Işığın Elfleri :
Bkz: Calaquendi.
Işık :
Karanlık'ın ya da Gölge'nin karşıtı. Ilûvatar'ın varlığı, onun iradesinin ya
da yarattıklarının güzelliğinin onaylanması, özellikle İki Ağaç'ta..
Işık Geçiti :
Bkz: Calacirya
Işıksızlık :
Ungoliant'ın kudreti ve ürettiği şey; bütün ışığı yutup yok eden nüfuz
edilemez bir karanlık. Ungoliant'ın Bulutu, Gölge ve Karanlık da denir.
Isil :
(Quenya diline göre): gümüşi parıltı"; Ay. (Sindarine göre): Ith
Istari :
(Quenya diline göre)" Büyücüler. Bkz. Curunir, Saruman; Mithrandir,
Gandalf, Olârin; Radagast.
Ivrin :
Ered Wethrin'in eteklerindeki, Narog nehrinin doğduğu gölcükler ve
çağlayanlar. Bkz. Eithel Ivrin.
Cümle Kurma Terimleri
ia :
"Boş veya boşluk"
iant :
eş anlamı "Köprü"
iath :
"Demir veya tahta Parmaklık"
iaur :
"Eski veya Yaşlı"
iluve :
"Tamamı bütün, tüm, hepsi"
ilya :
isim/sıfat "her, tüm".Tekil bir isimden sonta, ilya
"her", ör: ilya Elda "her Elf", ama ilya tek başına
"tüm". anlamına gelir.. Çoğul isimden önce, ilya "tüm"; bir
sıfat olur, ilyë haline geçer, ör: ilyë tier "tüm patikalar"
(Namárië)
imbë :
edat "arasında"
inyë :
"ben"
írë :
bağlaç "zaman" (saat anlamında değil. “Araba geldiği zaman”
şeklindeki 2. anlamı)
Isil :
isim "Ay"
ista- :
eylem "bilmek". Kuraldışı geçmiş zamanda "sintë. "
J Harfi
(Hazırlanma aşamasında)
K Harfi
- Genel Tanımlamalar
Kaçış yolu : [?]
Büyük olasılıkla Gondolin'in ilk ana girişi. Kemerli bir kapıdan girilen
Kuru nehrin yatağını izleyerek Tumladen vadisine ulaşan yeraltı geçiti.
Görünüşte Turgon.ve Gondolindrim tarafından yapılan Saklı Yol, Kaçış Yolu ile
özdeş olabilir ya da olmayabilir. Kuru Nehir'in kaynağının yanından başlayan
Saklı Yol'un, ilk kontrol noktası Saklı Koruma tarafından korunan Dış
Kapı'dır.Onun ardından Yedi Kapı ile korunan (bunların biri Dış Kapı olabilir)
Orfalch Echot' gelir ve Tumladen'e ulaşılır..
Kadersizlik Taşı :
Tıirin'in gömü tepeciğinin üzerine dikilen geniş gri taş. Üzerinde önce onun
ve kız kardeşinin adları kazıldı. Daha sonra Hurin tarafından karısının adı da
adı eklenecekti. Brethil'li Glirhuin'in kehanetine uygun olarak asla yıkılıp
yok olmadı ve Beleriand'ın yıkılmasının ardından Tol Morwen adasının merkezi
haline geldi..
Kadim Karanlık :
Bkz: Boşluk
Kar beyazı :
Fanuilos'un dilimize çevirisi. Orta Dünya Elflerine kar kadar Beyaz bir ışık
şeklinde görünüşünü yüzünden Varda'ya verilen bir isim..
Kara El :
Morgoth'un etkisi ve kudreti. Zaman içinde Sauron'u ve Yüzük'ü taktığı elini
anlatmak için kulanıldı..
Kara Kılıç :
Bkz: Mormegil.
Karanlğın Duvarları :
Aynı zamanda Dünyanın Duvarları da denir..
Karanlığın Kapıları :
Ea (evren) ile Boşluk arasındaki Dünya'nın Duvarları üzerinde bulunan kapı.
İlk Çag'ın sonunda Morgoth, buradan dışarıya atılmıştır..
Karanlık :
Kötülüğün büyüklüğü, etkisi ve doğası. Ilûvatâr'ın Işığı'nın yokluğu ya da
reddedilmesi. Kötülüğün egemenliği. Bokluk. Görüntü'nün kesilişiyle kavranan ve
Melkor tarafından kötülüğün aracı olarak kullanılan Ilüvatar'ın yokluğu.
Ungoliant'ın Işıksızlığı. Bu, kavram genelde Melkor'un ve hizmetkârı Sauron'un
kudretini ve etkisini tanımlamak için kullanılır.
Karanlık Düşman :
Morgoth. Dünya'nın "Karanlık Düşmanı" da denir
Karanlık Efendi :
Morgoth'u (melkor) tanımlar; sonra da Sauron'u..
Karanlık Elf :
Eöl'ün lakabı.:
Karanlık Elfler :
Aman dilinde. Büyük Deniz'i geçmeyen tüm Elfler, Karanlık Elflerdir
(Moriquendt). Caranthir, Aman'da bulunduğu "ve Moriquendi arasında
sayılmadığı" halde Thingol'e Karanlık Elf diye seslendiğinde amacı onu
utandırmaktı. Ama Noldor Sürgünü döneminde Noldor ve Sindar'ın yanında Orta
Dünya Elfleri için de sık sık kullanıldı; ve sonra Avari'ye eşitlendi. Sindar
halkından olan Eöl'ün Karanlık Elf unvanı da farklıdır ama Turgon şüphesiz
Eöl'ün Moriquendı olduğunu anlatmak istemişti..
Kartallar :
Manwe ve Yavanna tarafından yaratıldılar; kuşların en soyluları ve
görkemlileri; Çocuklar'ın uyanışının önce Âelvar'ın efendileri sayılırlar..
Kederin Hikâyesi :
Nami Hîn Húrin başka bir adı..
Kel Tepe :
Bkz: Amon Rûdh
Kelvar :
(Quenya diline göre); hareket edenler", Yavanna'nın özeni altında
yaşayan, Ilûvatar'm Çocukları, Entler ve Cüceler dışındaki, hayvan türlerinin
tümünü anlatan bir sözcük.
Kementâri :
(Quenya diline göre): Dünya'nın Kraliçesi", Yavanna'ya verilen
isimlerden biri.
Khazâd :
(Khuzdul cüce diline göre), Cücelerin kendi dillerinde "Khuzdıd"
kendilerine verdikleri isim. [Sindarin diline göre) Hadhod
Khazad-dûm :
(Khuzdul cüce diline göre): Cüce konakları", Durin soyundan gelen
Cücelerin Puslu Dağlar'daki büyük konakları. (Bkz. Hadhodrond, Moria, Khazâd).
"Düm" muhtemelen 'çukurlar, salonlar, konaklar' anlamında bir çoğul
ya da topluluk eki
Khîm :
Ufacık Cüce Mîm'in oğlu, Tûrin'in haydut grubundan birisi tarafından
oklanarak öldürüldü..
Khuzdul :
"Cüce dili". [Aule tarafından ilk uyanışlarında öğretilen dil.
Cücelerin dışında çok az kişi onu öğrenebilmiştir.]
Koca kasaba :
Bekgosl'un çevirisi; "büyük kale".
Korkunç Ki :
Glaurung'un Batı Belerland'a saldırdığı, Tumhalad Savaşı'nın ardından
Nargothrond'un düşdüğü Tuor'un Nevrast'a ve Gondolin'e ulaştığı İlk Çağ'ın 496.
yılında erken gelip uzun süren kış.
Korunan Diyar :
"Valinot. Konman Düzlük : Bkz: Talath Dimen.
Küçük Gelion :
Gelion nehtinin kollarından küçük olanı. Himring civarında doğar ve Büyük
Gelion ile birleşerek Gelion'u oluşturana dek güneydoğuya doğu akar.
Küçük Krallık :
Arda.
Kugidinuim :
Bkz: Alqualondë. Kuru Nehir. [Büyük olasılıkla çok eskiden Echoriarh'dan
çıkıp Sirion'a bağlanan bir nehirdi; Gondolin'e girişi sağlayan en önemli
yeraltı nehir yatağı..
Kuşatan Dağlar :
Bkz: Echoriath.
Kuşatan Deniz :
Bkz: Ukkaia.
Kutlu Diyar :
Bkz: Aman.
Kutsal Olanlar :
Bkz: Ainur.
Kuzeyin Kehaneti :
Bkz: Noldor Kadersîzliği
- Cümle Kurma
Terimleri
Kal veya gal :
"Parlamak veya ışıldamak"
Kano :
"Komutan"
Kel :
"Uzağa gitmek veya uzak bir yere gitmek"
Kemen :
"Dünya"
Khelek :
"Buz"
Khil :
"İzlemek"
Kir :
"kesmek, bölmek veya parçalamak"
L Harfi
- Genel Tanımlamalar
Lant Iaur :
(Sindarin diline göre) : Eski Köprü", Doriath'ın kuzey sınırında, kadim
yol üzerinde bulunan Esgalduin üzerindeki taş köprü; ayrıca Esgaldtıin Köprüsü
de denir. [Noldor'un Beleriand'a dönüşünden yıllar önce, büyük olasılıkla
Cüceler tarafından inşa edilmiştir]
Ladros :
(Sindarin diline göre) : Köpük Diyarı", Noldor Kralları tarafından Beor
Hanedanı İnsanlarına yurt olarak verilen Dorthonion'un kuzeydoğusunda uzanan
topraklar..
Laer Cú Beleg :
(Sindarin diline göre) ; Büyük Yay'ın Şarkısı", Tûrin tarafından
Cûthalion Beleg'in anısına, Eithel Ivrin'de yazıldı..
Laiquendi :
(Quenya diline göre): Yeşil Elfler", Denethor'un ölümünün ardından
Ossiriand'da dağınık bir şekilde ve efendisiz olarak gizlenerek yaşamayı
sürdüren Nandor halkından geride kalanlar. Yeşiller giyinir, ağaç işlerinden
çok iyi anlarlardı. En sevdikleri silah oktur. Yeşil Elfler de denir.
Lalaith :
(Sindarin diline göre) ; Gülüş", Hurin ve Morwen'in çocuk yaşta salgın
hastalık sonucunda ölen kızları. (Lalaith Urwen tam adı)
Lammoth :
(Sindarin diline göre) : Büyük Yankı", Drengist Haliçi'nin kuzeyindeki
bölge, Ungoliant'la mücadelesinde Morgoth'un çığlığının yankılarının
duyulmasının ardından bu isimle adlandırıldı. Büyük Yankı da denir..
Lanthir Lamath :
(Sindarin diline göre) : Yahkıyan Sesler Çağlayanı"; Dior'un
Ossiriand'daki yaşadığı ve kızı "Yıldız serpintisi" Elwing'in isimlendirdiği
yer..
Laurelin :
(Quenya diline göre)-. Altın'ın Şarkısı'; Valinor'un İki Ağacı'nın genç
olanı. Aynı zamanda Culürien, Malinalda, Altın Ağaç, Altın Ağacı ve başka
isimlerle de anılır. Ungoliant tarafından zehirlendikten sonra güneşin
yapımında kullanıldı..
Légalen :
(Sindarin diline göre) ", Ossiriand'da Gelion'a akan nehirlerin
kuzeyden üçüncüsü..
Leithan Destanı :
Silmarillion'daki nesir hikâyenin çıkarıldığı Beren ve Lûthien'in hayatları
hakkında uzun bir destan. Leithian, dilimize "Esaretten Kurtuluş"
olarak çevrilmiştir.
Lembas :
(Sindarin diline göre) : Yol-azığı", Elflerin uzun yolculukları için
yanlarına aldıkları uzun süre taze kalabilen ve doyurucu yiyecek. İlk hali,
lenmnhass "yolculuk-ekmeği"nden; (Quenya diline göre): coimas
"hayat ekmeği".
Lenue :
(Quenya diline göre)"; Cuivienen'den batıya yapılan yolculukta, Puslu
Dağlar'ı geçmeyi reddeden ve yanında sürükledikleriyle Nandor halkını oluşturan
Elf lideri; Denethor'un babası.
Limanlar :
Beleriand'ın kıyısındaki Brithombar ve Eglarest.. İlk Çağ'ın sonunda Sirion
Limanları. Lhûn Körfezi'ndeki Gri Limanlar (Mühlond). Alqualonde, Kuğuların
Limanı veya Kuğulimanı, kısaca Liman da denir.
Linaetven :
(Sindarin diline göre) : Kuşların Gölü ; Nevrast'taki büyük göl.
Lindar :
(Quenya diline göre): Şarkıcılar" Teleri halkının tarafından
kendilerini tanımlanamak için kullanılan isim.
Lindon :
(Quenya diline göre): Mağrur Şarkı", İlk Çağ'da Ossirjand'a verilen
isim. İlk Çağ'ın Sonundaki karışıklıkların ardından Lindon ismi, hâlâ Deniz'ln
üzerinde kalan Mavi Dağlar'ın batısındaki topraklar için kullanıldı..
Lómion :
(Quenya diline göre): Altın Yıldızların Gölü", Valinor'da, Lorien
bahçelerinin içinde bir göl. Valie Este'nin gündüzleri oradadır ve adanın
üstünde uyur..
Lómiondi :
(Quenya diline göre); Alacakaranlık şarkıcıları" Bülbül.
Lorgan :
Nirnaeth Arnoediad'dan sonra Hithlum'daki Doğu döllerinin reisi, ki Tuor'u
esir etmiştir.
Lórien :
(Quenya diline göre); Altın", Genellikle Lorien diye çağrılan Vala
îrmo'nun bahçelerinin ve yaşadığı yerin ismi. Silvan elfleri'nin, anduin
nehrinin batı kıyılarında yaşadıkları ormanlık krallık..
Lórindol :
(Sindarin diline göre) : Altınkafa", Bkz. Hador.
Losgar :
(Sindarin diline göre) ; Kızıl Kar", Feanor tarafından Drengist
Haliçi'nde Teleri gemilerinin yakıldığı ve yangının uzaklardan kızıl renkte
görüldüğü yer.
Löthlen :
(Sindarin diline göre) Geniş ve boş", Maedhros Sınırlan'nın kuzeyindeki
büyük düzlük.
Luinil :
(Quenya diline göre): Mavi Yıldız", Mavi bir ışıkla parlayan bir
yıldız.
Lumbar :
(Quenya diline göre): Gölge evi". Bir yıldızın adı.
Lúthien :
(Sindarin diline göre) : Ağacın çiçeği, çiçeklenen",
Kral Thingol ve Maia Melian'ın kızı; Silmaril Macerası'nın tamamlanmasının ve
Beren'in ölümünün ardından ölümlü olmayı, onun kaderini paylaşmayı seçti. Bkz:
Tinúviel
- Cümle Kurma Terimleri
Lá :
Birinci anlamı "değil". İkinci anlamı edat görevinde
"ötedeki"
Lad :
"Vadi veya düzlük"
Laita- :
eylem "kutsamak"
Lala- :
eylem "gülmek"
Laman (lamn-) :
isim "hayvan" (basitçe "laman")
Lambë :
Dil (= türkçe, ingilizce gibi; vücudun parçası olan "dil" lamba)
Lanta- :
eylem "düşmek"
Laure :
Eş anlamı "Altın"
Le :
"siz" (çoğul veya "saygılı" tekil)
Lelya- :
eylem "gitmek, seyahat etmek",kural dışı geçmiş zamanda lendë,
geçmiş " [e]lendië "
Lempë :
sayı "beş"; lempëa, "beşinci"
Lerta- :
eylem "olası olmak, yapabilmek"
Lerya :
eylem "serbest bırakmak"
Lhach :
"Sıçrayan ateş"
Lië :
isim "halk"
M harfi
- Genel Tanımlamalar
Maedhros :
(Sindarin diline göre) ", Feanor'un en büyük oğlu. Uzun denir; Thangorodrim'den
Fingon tarafından kurtarıldı; Hiraring ve civarındaki toprakları yönetti;
Nirnaeth Arnoediad'da yıkılan Maedhros Birliği'ni oluşturdu; İlk Çag'ın sonunda
Silmaril'lerden birini ele geçirdi ve bu onun ölümünü sağladı.
Maedhros Birliği :
Maedhros tarafından Morgoth'a saldırmak için kurulan askeri ittifak. Ama
Feanor'un Yemini'nin doğurduğu pek çok kötülük için Eldar'ın bir bölümü bu
ittifaka katılmayacak ve zayıf doğarak amacına ulaşamayacaktı. Maedhros iki
ordu oluşturdu. Birincisi Fingon'un yönettiği batı ordusu: Hithlum'lu Noldor,
Dor-lömin'li İnsanların 3- Hanedanı, Haladin halkı, bir grup Falathrim, küçük
bir grup Nargothrond'lu, Doriath'lı Beleg ile Mablung ve Turgon'un yönetiminde
Gondolin ordusu, ikinci ordu, doğu ordusu: Feanor oğullan, Nogrod ve Belegost
Cüceleri ve Doğu döllerinden oluşuyordu. Nirnaeth Arnoediad savaşı yapıldı ve
Doğu döllerinin bir bölümünün ihanetiyle Noldor'un tüm ümitleriyle birlikte
Maedhros Birliği çöktü..
Maedhros Sınırı :
Gelion nehrini besleyen kaynakların kuzeyine uzanan korunmasız
topraklar.Doğu Beleriand'a yapılabilecek bir saldırıya karşı Maedhros ve
kardeşleri tarafından korundu; ellerinde tutuldu; ayrıca Doğu Sınırı da denir.
Maeglin :
(Sindarin diline göre) : Keskin Bakış", Eöl'ün ve Turgon'un kız kardeşi
Aredhel'in oğlu; Nan Elmoth'da doğdu; Gondolin'de yüceldi ve ama sonra giriş
yollarını Morgoth'a açıkladı; Tuor tarafından şehrin yağmalanmasında
öldürüldü..
Magim Boşluğu :
Kuzey'e karşı savunma tepelerinin olmadığı, Gelion'un kuzey kolları
arasındaki bölge.
Maglor :
(Sindarin diline göre) : Altın El", Feanor'un ikinci oğlu, büyük bir
şarkıcı ve ozan; Maglor Geçiri denilen topraklan yönetti; İlk Çağ'ın sonunda
Maedhros'la birlikte Orta Dünya'da kalan iki Silmaril'den birini ele geçirdi ve
Deniz'e fırlattı.
Magor :
(Sindarin diline göre) : Korkutucu El", Malach'ın oğlu; Ban Beleriand'a
giren Marach'ı izleyen İnsanların lideri.
Mahal :
(Khuzdul cüce diline göre), Cüceler tarafından Aule'ye verilen isim.
Mâhanaxar :
(Quenya diline göre)", Valar'ın divan kurduklarında oturdukları
tahtların yerleştirildiği, Valmar kapılarının dışındaki Hüküm Çemberi.
Mahrum Edilenler :
Feanor Hanedanı. Çünkü önce Silmaril'lerden mahrum kaldılar, sonra Aman'ın
mutluluğundan, ardından Noldor'un Yüce Kralı unvanından, sonunda da onur ve
iffetlerinden..
Mahtan :
(Quenya diline göre)", Noldor'un en büyük demircisi; Feanor'un karısı
Nerdanel'in babası.
Maia :
Maialar Bknz: Eönwë · Ilmarë · Ossë · Uinen · Salmar · Sauron · Melian ·
Arien · Tilion · Wizards · Saruman (Curunír) · Gandalf (Olórin) · Radagast
(Aiwendil) · Mavi Büyücüler · Balrogs · Gothmog · Durin’in felaketi “Balrog”
Not: Tam sayısı belli değildir.
Maiar :
(Quenya diline göre)", Valar'dan daha düşük dereceleri Ainur; tekili
Maia..
Malach :
(Sindarin diline göre) : Sıçrayan Alevin Eli", Marach'ın oğlu;.Elf
dilindeki adı Aradan.
Malduin :
(Sindarin diline göre) : Sarı ya da Altın nehir", Teiglin'e bağlanan
nehirlerden biri.
Malign :
(Sindarin diline göre) : Ağır Elli" Doriath'lı Elf, Thingol'ün
reislerinin lideri, Tûrin'in dostu; Kutrun Avlanışı'na katıldı; Menegroth'da
Nauglamfr'i korurken Cüceler tarafından öldürüldü.
Malinalde :
(Quenya diline göre): Altın Ağaç", Laurelin'in başka bir adı.
Mandos :
(Quenya diline göre); Hapsediliş, Güçlü Zindan"; Nadiren kullanılsa da
haklı olarak Yargıç, 'Nâmo', diye çağrılan Vala'nın Aman'da yaşadığı yerin adı;
ve genellikle Mandos olarak çağrılır..
Manwë :
Matti yada Manwë Súlimo olarak geçer.: (Quenya diline göre): Kutlu, İyi,
Saf, [Ainur'un en soylusu ve Aratar'ın en kudretlisi. Melkor'un kardeşi ve
Varda'nın kocası. Eru'nun en sevdiği ve düşüncelerini en iyi anlayan Ainu. Arda
Kralı ve Valar Efendisi olarak divanları yönetti. Tahtı Taniquetirin
zirvesindeki Ilmarin'dedir ve oradan tüm düyayı izler. Eldar arasında en çok
Vanyar'ı sever ve şiirden zevk alır. Arda'nın Nefesi, Sûlimo, Eski Kral ve
Arda'nın Hükümdarı diye de çağrılır.]
Maraih :
Beleriand'a giren üçüncü İnsan topluluğunun lideri; Lorindol Hador'un atası.
Matem Yılı :
Nirnaeth Arnoediad'ın öldüğü yıl..
Mavi Dağlar :
Bkz: Ered Luin, Ered Lindon.
Melian :
(Sindarin diline göre) ; Sevgili armağan (Quenya diline göre);
Melyanna]", Valinor'u terk edip Orta Dünya'ya gelen bir Maia; zaman içinde
Doriath'da Kral Thingol'un kraliçesi oldu, kötülüğün girmemesi için bölgenin
etrafına sihirli bir kuşak yerleştirdi, Melian Kuşağı; Lüthien'in annesi,
Elrond ve Elros'un ana tarafından atası.
Melian Kuşağı :
Region, Neldoreth, Nivrim ve Aelin-uial'ın bir bölümünü kapsayan büyülü
engel. Morgoth'un Orta Dünya'ya dönüşünün ardından Melian tarafından
kötülüklerin Doriath girmesini izinsiz girmesini engellemek için yaratıldı.
Thingol'un ölümünün ardından Melian'ın deniz'in ötesine gitmesiyle de bozuldu.
Ayakta durduğu yüzyıllar süresinde sadece Beren ve Carcharoth (yuttuğu
Silmaril'in kudretiyle) tarafından iki kez aşılabildi.
Melkor :
(Quenya diline göre): Güç içinde yükselen", Büyük asi Vala'nın Quenya
adı, başlangıçta Ainur'un en güçlüsüyken zamanla kötülüğün yaratıcısı haline
geldi; daha sonra Morgoth, Bauglir, Karanlık Efendi, Dilıman vs. diye
adlandırıldı. Melkor'un (Sindarin diline göre) adı "Belegûr" diye
geçer ama asla kullanılmadı, kasten değiştirilen Belegurth, "Büyük
Ölüm" biçimi dışında. Silmaril'lerin zorla alınmasının ardından Morgoth
denildi. Ulu Savaş'ın ardından yakalanarak Valar tarafından Ea'nın(evrenin)
dışına Boşluk'a atıldı.
Melkor'un
Zincirlenmesi :
[Güçler Savaşının ardından Melkor'un Angainor ile zincirlenip Mandos'un
salonlarında üç çağ boyunca kalması. Bu dönem kabaca Valinor'un Doruk Dönemi'ni
oluşturur.]
Menegroth :
(Sindarin diline göre) : Bin Mağara", Thingol ve Melian'ın, Doriath'ta
Esgalduin nehrindeki gizli salonları.
Menelvagor :
(Quenya diline göre): Gökyüzü'nün kıhçeri", Orion takımyıldızı.
Menet :
(Quenya diline göre) ve (Sindarin diline göre), Arda'nın Gökleri.
Mereth Aderthad :
(Sindarin diline göre) ; Yeniden Birleşme ziyafeti"; Ivrin gölcükleri
yakınında Fingolfin'in düzenlediği ziyafet..
Miğfer ve Yay :
Talath Dirnen'in İki Reisi'nden biri olarak Tûrin'e verilen isim. Yay ise
Beleg'i belirtir.
Mildrid :
(Quenya diline göre); Kıvılcımlanan Mücevher", Finvi'e'nin ilk karısı,
Feanor'un annesi; onun doğumunun ardından öldü. Ellerinin yeteneği yüzünden
Serinde diye anılır.
Mîm :
Tûrin'in haydut grubuyla birlikte Amon Rûdh'daki evine (Bar-en- Danwedh)
sığındığı ve onları Orklara ihbar eden Ufacık Cüce; Nargothrond'da Hurin
tarafından öldürüldü. Son Ufacık Cüce.
Minas Tirith :
(Sindarin diline göre) :, Muhafız Kulesi", Tol Sirion'da Finrod
tarafından yükseltildi; Bkz: Tol-in-Gaurloth. Finrod, Nagrothrond'a yerleşince
yönetimini kardeşi Orodreth'e bıraktı. Sirion'un Geçidi'nin ana savunma
noktası. Bragollach'ın bir süre sonrasında Sauron'un eline geçti. Daha sonra da
Lûrhien tarafından yıkıldı. Uzun yıllar sonra Minas Arnor'a bu isim yeniden
verildi.
Mindep :
(Sindarin diline göre) ", Dimbar ve Neldoreth Ormanı arasındaki nehir,
Sirion'un kollarından biri.
Mindon Eldaliéva :
(Quenya diline göre); Eldalie'nin Mağrur Kulesi", Ingwe'nin Tirion
şehrindeki kulesi; kısaca Mindon.
Míriel :
(Quenya diline göre) "Kıvılcımlanan Mücevher" olarak geçer. Finwe
nin ilk karısı, feanor un annesi: onun doğumunun ardından ölmüştür. Ellerinin
yeteneği ona bu unvanı kazandırmıştır. "Nakışçı" diye anılır.
Misafirler :
Ölerek Arda'yı terk ettikleri için Elflerln İnsanlara verdiği isim.
Mithlond :
(Sindarin diline göre) ; Gri Liman", Lhûn Körfezi'ndeki Elf limanlan;
Bkz: Limanlar..
Mithrandir :
(Sindarin diline göre) Gri Gezgin", Olorin'in yani Gandalfın Elf
dilindeki adı.
Mithrim :
(Sindarin diline göre): Gri Halk, Hithlum'un doğusundaki büyük gölün ve
gölün etrafındaki bölgenin ve batıya uzanarak bölgeyi Dor-lomin'den ayıran
dağların adı. İsim kökeninde Noldor'un Beleriand'a dönüşünden önce o bölgede
yaşayan Gri Elfleri betimler.
Monven :
(Sindarin diline göre) : Karanlık Hanım", Barahir'in yeğeni, Beren'in
babası olan Baragrund'ı kızı, Hûrin'in karısı, Tûrin ve Nienor'un annesi;
Eledhwen (metinde 'Elf pırıltısı' diye çevrildi) ve Dor-lömtn'in hanımı diye
çağrılır.
Morgoth :
(Sindarin diline göre): Kara Düşman", Bu isim Melkor'a ilk kez Silmaril'lerin
zorla elde etmesinin sonra Feanor tarafından verildi. Bkz. Melkor and Sauron
Moria :
(Sindarin diline göre) ; Kara kanyon", Khazad- dûm'un (Hadhodrond)
sonraki ismi.
Moriquendi :
(Quenya diline göre); Karanlığın Elfleri", Bkz. Karanlık Elfler.
Mormegil :
(Sindarin diline göre) : Kara Kılıç'', Nargothrond ordusunun lideri olarak
Tûrin'e verilen isim; Bkz Gurthang.
Mount Rerir :
Rerir Dağı.. Bkz: Rerir
Mutluluk Günleri :
Bkz. Valinor'un Doruk Dönemi, Valinor'un Mutluluk Günleri..
- Cümle Kurma Terimleri
Má :
isim "el"
Macil :
isim "kılıç"
Maeg :
"Keskin veya sivri"
Mahta :
isim "dövüşmek"
Mallë :
isim "yol, sokak"
Malta :
isim "altın"
Man :
"kim?"
Mana :
"ne?"
Manen :
"nasıl?"
Mapa- :
eylem "kapmak"
Mar- :
eylem "yaşamak"; bir yerde ikamet etmek.
Mára :
sıfat "iyi" (işe yarar anlamında kullanılır kişilik özelliği
olarak değil)
Mat- :
eylem "yemek"
Me :
"biz"
Mel :
"Aşk"
Mellon :
”Dost”
N Harfi
- Genel Tanımlamalar
Nahar :
(Quenya diline göre)", Orome'nin atı, Eldar tarafından kişnemesi
yüzünden adlandınldığı söylenir. [Büyük olasılıkla Noldor atları ve Meara'Iarın
"Rohan atlan" arasıdır.]
Námo :
(Quenya diline göre); Yargıç, Takdir edici"; bir Ainu, Vala, Aratar
içinde sayılır; genellikle yaşadığı yerin adı olan Mandos diye çağrılır. Bkz:
Mandos
Nan Dungortheb :
(Sindarin diline göre) : Korkunç Olum Vadisi"; kısaca Dungortheb; Ered
Gorgorrh'un uçurumları ve Melian'ın Kuşağı arasındaki vadi.
Nan Elmoth :
(Sindarin diline göre) : Yıldız-alacakaranlığı Vadisi"; Elwe'nin Melian
ile ilk kez karşılaştığı, büyülenerek kaybolduğu, Celon nehrinin doğu
kıyısındaki orman; daha sonra Eöl'ün yaşadığı yer.
Nan-tasarion
Nargothrond :
(Sindarin diline göre) : Narog üzerindeki büyük kale"; Finrod
tarafından kurulan ve Glaurung tarafından yıkılan büyük yeraltı kenti; ayrıca
Narog'un doğusuna ve batısına uzanan Nargothrond diyarı.
Nan-tathren :
(Sindarin diline göre) : Söğüt vadisi"; dilimize Söğüt Diyarı olarak
çevrildi; Narog'un Sirion'a karıştığı bölge. Aynı zamanda (Quenya diline göre):
Tasarinan, Nan tasarion da denir.
Nandor :
(Quenya diline göre); Geri Dönenler"; Cuivtenen'den bacıya yapılan
yolculukta. Puslu Dağlar'ı geçmeyi reddeden Lenwe'nin liderliğindeki Teleri
topluluğu. Ama bir kısmı Denethor'un liderliğinde Mavi Dağlar'ın üzerinden
geçerek Ossiriand'a yerleşmiş ve onlara Yeşil Elfler denmiştir..
Narn i Chîn Húrin :
(Sindarin diline göre) : Hûrin'in Çocuklarının Hikâyesi", Beleriand
hikâyelerinin en uzununu oluşturan destan; Tûrin ve Nienor'un yazgısını
anlatır. Earendil'in zamanında Sirion Limanlan'nda yaşamış ve Feanor
oğullarının saldırısında ölmüş bir İnsan olan, ozan Dirhael'e atfedilir. Nam
şiir biçiminde yazılmış, ama konuşulmuş ve şarkısı söylenmemiş hikâyeyi
belirtir.
Narog :
(Sindarin diline göre) ; Ered Wethrin eteklerindeki Ivrin'de doğup
Nan-rathren'de Sirion'a karışan. Batı Beleriand'ın ana nehri. Andram'ı kesriği
yerde oluşan derin vadide Nargothrond inşa edilmiştir.
Narog Mağaraları :
Narog nehrinin barı kıyısındaki Yüce Faroth altında bulunan mağaralar. Oraya
daha önce yerleşen Ufacık Cüceler tarafından Nidukkizdîn denildi; ardından da
Nargothrond..
Narsilion :
(Quenya diline göre) : Güneş'e ve Ay'a dair ; Valar'ın Güneş'i ve Ay'ı
yaratışını anlatan şarkı..
Nauglamîr :
(Sindarin diline göre) : Cücelerin gerdanlığı"; Cüceler tarafından
Finrod için yapıldı. Hurin tarafından Nargothrond'dan çıkarılıp Thingol'e
götürüldü ve bu zaman içinde Thingol'ün ölüm sebebi oldu.
Naugrim :
(Sindarin diline göre) : Bodur Bırakılan Halk"; özellikle İlk Çağ'da
Elflerin Cüceler için kullandığı en yaygın tanımlama tekili (Sindarin diline
göre): Naug.
Nazgûl :
Yüzüktayfları , Kara Süvariler, Dokuz Süvari olarak geçer.. "Sauron'un
en korkunç hizmetkârları" diye geçmektedir.
Neithan :
(Sindarin diline göre) :mahrum ettirilen biri; Haksızlık Edilen; Turin'in
haydutları arasındayken kendisine verdiği isim. Takma adlarının ilki.
Neldorelh :
(Sindarin diline göre) : Kayın diyarı"; Doriath'ın kuzey bölümünü
oluşturan büyük kayın ormanı; Mi Kulede, Ağaçsakal'ın şarkısında "
Taur-na-Neldor " diye geçer.
Nen Girith :
(Sindarin diline göre) ; Titreten Su; Brethil Ormanı'ndaki Celebros
çağlayanı Dimrost'a Niniel'i titrettiği için verilen isim.
Nenar :
(Quenya diline göre): "Yücelerdeki Su", Varda'nın Ilkdoğanlar'ın
için yaptığı yıldızlardan biri.
Nenning :
(Sindarin diline göre) "; Eglarest Limanı'nda denize ulaşan. Tam anlamı
Batı Beleriand nehri.
Nerdanel :
(Quenya diline göre)"; Bilge de denir. Demirci Mahtan'ın kızı;
Feanor'un karısı. [Noldor isyanına katılmamıştır.]
Nessa :
(Quenya diline göre); bir Ainu, bir Valie, Orome'nin kız kardeşi ve Tulkas'm
karısı.
Nevrast :
(Sindarin diline göre) : beri kıyı"; Turgon'un Gondolin'e gidişinden
önce yaşadığı, Ered Lomin'in ötesinde, Dor-lomin'in'in batı bölgesi. Bu isim
aslında Orta Dünya'nın tüm kuzeybatısının ismiydi. (Karşıtı Haerait 'Uzak
Kıyı', Aman'ın kıyısı.)
Nienna :
(Quenya diline göre): Yas Tutuş"; bir Ainu, Valie', Aratar içinde
sayılır; Merhametin ve matemin hanımı, Mandos ve Lörien'in kız kardeşi.
[Gözyaşları iyileştiricidir; Olorin onun en iyi öğrencisidir.]
Nienor :
(Sindarin diline göre) : Yas Tutuş, Ağıt"; İnsanların Üçüncü
Hanedanı'ndan; Hurin ve Morwen'in kızı; Tûrin'in kız kardeşi; Glaurung
tarafından Nargothrond'da büyülenerek kim olduğunu bilmeden Niniel adıyla
Brethil'de Tûrin'le evlendi; sonunda gerçeği ve ondan gebe kaldığını öğrenince
kendisini Cabed-en-Aras'tan attı.
Nimbrethil :
Beleriand'ın güneyindeki Arvernien'deki huş ağacı ormanı; Yarra vadi'de
Bilbo'nun şarkısıyla karşılaştırın: "Yolculuk yapmak için Nimbrethil'de
kesilmiş keresteden bir gemi yaptı. (Yüzük Kardeşliği)".
Nimloth (I) :
(Sindarin diline göre) ; 'Ak Çiçek"; Numenor'un Ak Ağacı, Celeborn'dan
oluşturuldu; Isildur tarafından alınan meyve, Minas Ithil'in Ak Ağacı'nın
oluşturdu. (Quenya diline göre) ; Ninqueute'
Nimloth (II - Elf) :
Thingol'un varisi Dior ile evlenen Doriath'lı Elf; Elwing'in annesi;
Feanor'un oğullarının saldırısında Menegroth'da öldürüldü.
Nimphelos :
(Sindarin diline göre) :Ak Kar"; Thingol tarafından Menegtoth'un
yapılması için çalışan Belegost Cüceleri'nin efendisine verilen büyük inci.
Niniel :
(Sindarin diline göre): Gözyaşı Kızı"; Tûrin kardeş olduklarını
bilmeden kız kardeşine verdiği isim; Bkz. Nienor.
Ninquelote :
(Quenya diline göre); Ak Çiçek", Telperion'un başka bir adı; Bkz.
Nimloth (I)
Niphredil :
(Sindarin diline göre) "; Lûthien doğduğunda yıldız ışığında Doriath'da
açan ak bir çiçek. Ayrıca Lothlorien'de Çerin Amroth'da büyüdü. [Yüzük
Kardeşliği, 11-6,8]
Nirnaeth Arnodiad :
(Sindarin diline göre) : Sayısız Gözyaşları"; kısaca Nirnaeth; Beleriand
Savaşları'nın Beşincisi. Beşinci Savaş ve Sayısız Gözyaşları da denir.
Doğudölleri'nin ihanetiyle Morgoth'un zaferine dönüştü ve Beleirand'ın büyük
bölümü onun hükmüne girdi.
Nivrim :
(Sindarin diline göre) : Batı sının"; Teiglin nehrinden Aelin-uial' dek
yayılan ve Sirion'un batı kıyısında uzanan dar bir ormanlık bölge; Melian
Kuşağı tarafından korunan.
Noegyth Nibin :
(Sindarin diline göre) : Ufacık Cüceler"; Arda Barışı zamanında
yurtlarından sütülerek Beleirand'a ilk giren Cüce halkı. Amon Rûdh'un altlarına
ve Nulukkizdîn'e yerleştiler. Noldor, Orta Dünya'ya dönmeden önce de yok olup
gittiler. Sonunda o soydan geriye Mîm ve iki oğlu kalacaktı. Bkz: Mîm
Nogrod :
(Sindarin diline göre) : Yeraltına oyulmuş Cüce kenti"; Cücelerin Mavi
Dağlar'daki iki şehrinden biri; ilk başlarda Novrod diye de adlandırıldı. (Cüce
diline göre): Tumunzahar. Bkz. Oyukkent.
Noldolante :
(Quenya diline göre): Noldor'un Çöküşü", Feanor oğlu Maglor tarafından
yazılan ve Noldor'un başkaldırısını ve Orta Dünya'daki yazgılarını anlatan bir
ağıt.
Noldor :
(Quenya diline göre): Bilgeler (ama bilgi sahibi olma anlamında bilge; zekâ
sahibi veya ses hükmüne sahip olma anlamında değil); (Sindarin diline göre):
Gokdhrim; tekili Noldo; Cuivienen'den batıya yolculukta Finwe'riin yönettiği
ikinci Eldar topluluğu; Derin Elfler de denir.
Noldor Kadersizliği :
Mandos'un Orta Dünya'da dönen Sürgünlerin, özellikle Feanor Hanedanı'nın
başına gelecek kötülükleri bildirdiği kehanet, Akrabaları teleri elfleri
yüzünden üzerlerine yaydığı lanet. Kuzeyin Kehaneti, Mandos'un Laneti,
Mandos'un Hükmü diye de anılır.
Nóm :
"Bilge, Bilgelik"; Beor'un halkından olan İnsanların, Beleriand'da
Eldai halkından ilk karşılaştıkları kişi olan Felagund Finrod'a verdiği isim.
Nómin :
Bilgeler", Beor halkından olan insanların kendi dillerinde Finrod'ın
halkına verdikleri isim.
Nulukkizdin :
(Khuzdul cüce diline göre), Ufacık Cüceler tarafından Narog Mağaraları'na
verilen isim.
Nûmenonan :
(Quenya diline göre): Batı halkının dili"; Bkz. Adûnaic.
Nûmenor :
(Quenya diline göre): Batıil"; tam Quenya biçimi Numendre; Valar
tarafından İlk Çağ'ın ardından Belagaer'in batısındaki sularda, Edain için yurt
olarak hazırlanan büyük ada. Ayrıca Anadûne, Andor, Elenna, Yıldız Ülkesi ve
yıkılışının ardından Akallabeth, Atalanteve Niar-nu-Falinar diye de anılır. [Ki
yıkımının ardından söylenen Atalante, sözcüğüyle Atlantis bağlantısı
kurulabilir.]
Númenórë :
(Quenya diline göre): Batı halkı"; Bkz. Dimedain. ayrıca Nûmenor'lu
İnsanlar olarakta bilinir.
- Cümle Kurma
Terimleri
Ná :
eylem "-dir" (nar "-dirler"), gelecek zaman nauva
“-cek"; ayrıca Bkz: né
Namba :
isim "çekiç"
Nan :
bağlaç "ama"
Nan veya nand :
eş anlamlı "Vadi veya koyak"
Nar :
"Ateş veya Alev"
Nauco :
isim "Cüce"
Naug :
"Cüce"
Nauva :
Bkz: ná
Né :
"-dı, -di" geçmiş zaman
Neldë :
sayı "üç"; nelya (neldëa), "üçüncü"
Neldor :
"Kayın ağacı"
Nelya :
Bkz: neldë
Nen :
"Su"
Nér veya ner- :
isim "adam"
Nertë :
sayı "dokuz"; nertëa, "dokuzuncu"
O Harfi
- Genel Tanımlamalar
Oiolosse :
(Quenya diline göre): Ebedi-kar-beyazı", Taniquetil (Sindarin diline
göre) :Amon Uitos için Eldar arasında kullanılan en yaygın isim, olarak
çevrildi; ama 'Valaquentaya. göre o, "Taniquetirin en büyük zirvesiydi.
(Sindarin diline göre)
Oiomure :
(Quenya diline göre)"; Araman'ın kuzeyinde Helcaraxe'ye yakın puslarla
kaplı bir bölge. [Puslar, Gıcırdayan Buz ile denizin daha sıcak sularının
sürekli teması sonucunda olabilir.]
Olórin :
(Quenya diline göre)"; bir Ainu, Maiar'm en bilgesi; Lörien'de yaşadı,
Nienna'dan merhameti ve sabrı öğrendi. Istari arasında sayılır; Gandalfın
gençliğinde Batı'da kullandığı isim. Bkz. Mithrandir, Gandalf.
Ölüler Evi :
Ekkaia'nın kıyısında bulunan Mandos'un salonları. Vaire'nin dokumalarıyla
süslenmiştir. Ölümlerinin ardından Elflerin, İnsanların (ve belki de Cücelerin)
ruhları orada toplanır ve loşluğun ortasında suskunca oturarak düşünürler.
Bekleyiş Salonları diye anılır. Bir süre sonra Elflerin ruhları Aman'dâ özgürce
yaşamaları için bu salondan bırakılırlar; ama İnsanların ruhları bekleyiş
sürelerinin ardından Arda'nın batısından öteye gönderilir. Eğer Cüceler de bu
salonlara gelecekse, onlar Son'a dek bekleyeceklerdir. "House of the Dead
" (Halls of Mandos) diye geçer.
Ölümsüz Topraklar :
Aman ve Eressëa
Ölümsüzler :
Valar ve Maiar.
Olvar :
(Quenya diline göre): kökleri toprakta büyüyen şeyler"; tüm bitkiler.
Aralarındaki en yüceleri ağaçlardır ve Entler onların koruyucuları,
temsilcileridir.
Olwë :
(Quenya diline göre); Cuivienen'den batıya yolculukta kardeşi Elwe ile
Telerilerin lideri. Aman'da Alqualondë'de Teleri elflerinin Efendisi.
Ondolinde :
(Quenya diline göre): Suyun Müziğinin Kayası"; Gondolin'in ilk ismi.
Orfach Echor :
(Sindarin diline göre) ; Kuşatan Dağlar'ın içinden geçen büyük koyak.
Gondolin'e ana girişin son engelleri. Kuru Nehir'den yukarıya Tumladen'in güney
batısına yükselir. Yedi kapıyla, kapatılmıştır. Bkz. Yedi Kapılar.
Ork :
(Sindarin diline göre): Goblin; ilk Çağ'da Morgoth'un yakalatıp
zindanlarında kötülükle besleyip değişime uğrattığı Elflerin oluşturduğu bir
ırk. Melkor'un Zincirlenişi döneminde çoğaldılar. Zaman içinde Melkor ve
Sauron'un askerleri, hizmetkârları haline geleceklerdi. Kabileleri arasında
şekilsel farklılıkları vardır.
Ormal :
(Quenya diline göre): Yükseltilmiş Altın; Aule tarafından yapılan ve Orta
Dünya'nın güneşine yerleştirilen Valar Lambası.
Ormanların Yabanisi :
Turin'in Brethil'li insanlar arasına ilk geldiğinde kendisine verdiği isim..
Orocarni :
(Quenya diline göre): Kızıl Dağlar; Orta Dünya'nın doğusunda İlk Çağ'da var
olan dağlar. Doğu Dağları da denir.
Orodreth :
(Sindarin diline göre) "; Finarfin'in ikinci oğlu; Tol Sirion'daki
Minas Tirith'in muhafızı; kardeşi Finrod'un ölümünün ardından Nargothrond'un
kralı oldu; Finduilas'ın babası; Tumhalad Savaşı'nda öldürüldü.
Oromë :
(Quenya diline göre): Boru-üfleme veya Boruların Sesi" (Sindarin diline
göre); Araw; bir Ainu, Aratar ve Valar Efendileri arasında sayılır; büyük bir
avcıdır, ormanları ve ağaçları çok sever; Cuivienen'de Elfleri ilk görüp
yöneten Vala'dır; Vâna'nın eşi; Aldaron, Tauron ve Yüce Süvari olarak da
anılır. Yüzüklerin Efendisi'nde Sindarin dili karşılığı olan Araw denir.
"Tekyuzuk.com notu: Sitemizin vefat eden Oromë'si "Hakan Onur'u"
saygı ile anıyoruz.."
Orta Dünya :
Büyük Deniz'in doğusundaki topraklar; Beri Topraklar, Dış Topraklar..
Orta Dünya (2) :
(Quenya diline göre): Endore; (Sindarin diline göre): Ennor] Büyük Deniz'in
doğusundaki topraklar; Beri Topraklar, Dış Topraklar, Büyük Topraklar; yada
Endor da denir.
Ossë :
(Quenya diline göre)", Bir Maia, Ulmo'nun sadık adamı, onunla Arda'nın
sularına girdi; İç Denizler'in yöneticisi; Teleri halkının sevgilisi ve
öğretmeni. (Sindarin diline göre) Gaerys diye seslenilir.
Ossiriand :
(Sindarin diline göre) : Yedi Nehir Ülkesi; Beleriand'ın en doğusunda, Mavi
Dağlar ile Gelion Nehri arasındaki bölge. Yeşil Elflerin ülkesi. İki Kule'de
Ağaçsakal'ın şarkısında "Yaz vakti dolandım Ossiriand'ın kara ağaç
ormanlarında." Bkz: hindûrt.
Oyukkent :
Nogrod'un dilimize çevrilmiş hali. Bkz. Nogrod.
- Cümle Kurma
Terimleri
Oantië veya oantë :
"geçmiş" ve "gelecek" formları auta, (quenya ve
sindarin)
Ohtar :
isim "savaçı"
Óla- :
eylem "hayal etmek"
Ondo :
isim "taş" (materyal konusu)
Or (2. anlamı) :
edat "yukarıda, civarda"
Or- veya ora- :
eylem "ezmek" (aynı zamanda birisini birşeye yönlendirmek).
Orn :
Eş anlamı "Ağaç"
Oron veya oront- :
isim "dağ"
Orta- :
eylem "doğmak(güneş için)", ya da kaldırmak..
Osto :
isim "şehir(kale içinde)"
Otso :
sayı "yedi"; otsëa = "yedinci"
P Harfi
- Genel Tanımlamalar
Pelóri :
(Quenya diline göre): Etrafı çitle çeviren ya da savunan yükseklikler; aynı
zamanda Aman Dağları ve Savunma Dağları da denir, Almaren'deki yerleşimlerinin
yıkılmasından sonra "Valar tarafından Aman'ın çevresinde yükseltildi;
hilal şeklinde kuzeyden güneyeuzanıyor, Aman'ın doğu kıyılarına yakın bir yer..
Periannath :
(Quenya diline göre) Buçukluklar yada Hobbitler..
Puslu Dağlar :
Dumanlı dağlar olarak da bilinir.. Bkz. Hithaeglir.
- Cümle Kurma
Terimleri
Palan :
"Geniş"
Palu- :
eylem "genişlemek"
Parma :
isim "kitap"
Pé :
isim "dudak", çifti peu
Pel :
"Kuşatmak veya çevresini sarmak"
Pella :
"ilerisi"
Pol- :
"fiziksel olarak uygun olmak"
Polda :
sıfat "(fiziksel) güçlü"
Pusta- :
eylem "durmak"
R Harfi :
- Genel Terimler
Radhruin :
(Sindarin diline göre) : Kızıl Alev Sokağı"; Dorthonion'da Barahir'in
on iki yoldaşından biri.
Ragnor :
Ragnor Rían Rómendacil olarak da bilinir. : (Sindarin diline göre) ;
Dorthonion'da Barahir'in on iki yoldaşından biri.
Ramdal :
(Sindarin diline göre) ;Duvarın sonu", (Bkz. Andram) Doğu Beleriand'da,
Andramın doğu ucunda yer alan dağlar..
Rathloriel :
(Sindarin diline göre) : Akınyatagı, Akınyolu"; Nogrod Cüceleri'nin
Doriath'tan yağmaladığı hazinenin içine batırılışından sonra Ascar nehrinin
adı.
Region :
(Sindarin diline göre) : Çoban püskülü Diyarı"; Doriath'in güney
kısmını oluşturan yoğun orman. Sindar'ın yoğunlukla yerleştiği bölge. Melian
kuşağı tarafından korunur.
Rerir :
(Sindarin diline göre); Doğuda, Gelion'un iki ayak kolundan büyüğünün
doğduğu, Helevorn Gölü'nün kuzeyindeki dağ; Caranthir'in kalesi olarak işlev
gördü. Mount Rerir olarak da bilinir..
Rhovanion :
Bkz: Region
Rian :
(Sindarin diline göre) ; Beor hanedanından; Beçen'in babası Barahir'in
yeğeni olan Belegund'un kızı; Huor'un karısı, Tuor'un annesi; Huor'un ölümünün
ardından Haud-en-Ndengin'de kederinden öldü.
Ringil :
(Sindarin diline göre) ; Soğuk yıldız ; Fingolfin'in kılıcı.
Ringwil :
(Sindarin diline göre):Soğuk Gök ; Nargothrond'da Narog nehrine karışan
akıntı.
Rivil :
Dorthonion'da kuzeye düşen ve Serech Bataklığı'nda Sirion'a akan akıntı..
Rna :
(Quenya diline göre): Amaçsızca Dolaşan, İnatçı, Avare.. Noldor'un Ay'a
verdiği isim.
Rochallor :
(Sindarin diline göre) : Akın At ; Fingolfin'in atı.
Rôthinzil :
Earendil'in gemisi 'Vingilot'un Adûnaic (Nûmenorean) ismi. "Köpük
çiçeği" ile aynı anlamda.
Rúmil :
(Quenya diline göre)"; Tirion'lu bir Noldor bilgesi.
Ainulindaley'i yazan ve ilk harf sistemini yaratan.
Rünler :
Morgoth'un Zincirlenişi'nin üçüncü çağında ilk kez Doriath'iı Daeron
tarafından tasarlanan alfabe. [Sindar tatafından pek kullanılmasa da Cüceler
tarafından hızla benimsenip yayıldı.]
- Cümle Kurma Terimleri
Rá veya ráv- :
isim "aslan"
Rac- :
eylem "kırmak"
Ram :
"Duvar"
Ramba :
isim "duvar"
Ran :
"Yolu kaybetmek"
Ranco veya rancu- :
isim "kol"
Rant :
"Yön veya rota"
Ras :
"Boynuz"
Rassë :
"boynuz" (dağ zirvesi için de kullanılır)
Rasta [?] :
sayı "yirmi"
Rauko :
"Şeytan"
Ril :
"Parlak veya ışıl ışıl.."
Rimba :
sıfat "sayısız"
Ring :
"Soğuk"
Rocco :
isim "at" (koşu atı)
Roita- :
eylem "kovalamak"
Rom :
"Boru, Borazan"
Rómen :
isim "Güney"
Ros :
"Köpük, köpürmek, püskürmek veya sinirlenmek"
Ruc- :
eylem "korkmak"
Ruhta- :
eylem "çok korkutmak"
Ruin :
"Kızıl alev"
Ruth :
"Öfke"
S Harfi
Genel Tanımlamar :
Saeros :
(Sindarin diline göre) ; Nandor Elfi, Doriath'da Thingol'un baş
danışmanlarından biri; kıskançlığı yüzünden Tûrin'i hor gördü ve onun
tarafından kovalanarak öldü..
Saklı Koruma :
Gondolin'in girişinde muhafızların yerleştiği yer. Koruma da denir
Saklı Krallık :
Genel anlamda Doriath ve Gondolin krallıkları olarak geçer..
Saklı Yol :
Bkz. Kaçış Yolu
Salmar :
(Quenya diline göre), Ulmo ile birlikte Arda'ya inen ve Ulmo'ya Ulumúri'yi
yapan bir Maia.
Sarn Athrad :
(Sindarin diline göre): Taşların geçiş yeri ; Taşlar Sığlığı; ki Nogrod ve
Belegost'tan Ascar Nehri boyunca gelen Cüce Yolu, Gelion Nehri'ni oradan geçer.
[Bu isim daha sonra Brendibadesi üzerindeki Sarn Sığlığı'nda da
kullanılmıştır.]
Sauron :
(Quenya diline göre): İğrenç, Nefret uyandıran; (Sindarin diline göre):
Gorthaur, Annathar. Melkor'un en önemli hizmetkârı, onun hizmetine girmeden
önce Aule'nin Maia'larından biriydi. [Morgoth'un sürülmesinin ardından gücünü
toplayarak Karanlık Efendi ve sayısız kötü unvanını kazanmasını sağlayacak
kötülükler yarattı.] İsa not: "Karanlık her zaman var olacaktır"
(:
Sema :
Zamandışı Salonlar'ın yüceleri, Dipsiz Derinlikler'in karşıtı..
Serech Bataklığı :
(Sindarin diline göre) ; Dorrhonion'dan Rivil'in aktığı, Sirion Geçidi'nin
kuzeyindeki bir büyük bataklık. " Fen of Serech "
Seregon :
(Sindarin diline göre) :Taşın Kanı, Amon Rûdh'da büyüyen koyu kırmızı
çiçekli bir bitki.
Serindë :
(Quenya diline göre): Nakışçı, Bkz. Míriel)
Silmaril :
(Quenya diline göre): Ak-ışıltılı parlaklık; çoğulu (Quenya diline göre):
Silmariui ; İki Ağaç yok edilmesinden önce Feanor tarafından yapılıp, onların
ışığıyla doldurulan canlı mücevher; üç tane. Varda tarafından kutsandı. Ulu
Mücevherler, Üç Mücevher, Feanor'un Mücevherleri de denir.
Silpion :
(Quenya diline göre): Ak ışıyan; Telperion'un başka bir adı.
Sindar :
(Quenya diline göre): Gri Olanlar ; Gri Elfler de denir. Orta Dünya'ya dönen
Noldor Sürgünlerinin Beleriand'da buldukları, Ossiriand'lı Yeşil Elfler
dışındaki Teleri kökenli tüm Elflere bu isim verildi. Bu ismi Noldor tasarlamış
olabilir, çünkü bu soydan tanıştıkları ilk Elfler kuzeydeydi; Mithrim gölü
(bkz. Mithrim) civarında, etrafındaki gri göklerin ve sislerin altında veya
belki Gri Elfler (Valinor) Işık'tan değillerdi veya henüz Karanlık'tan (Avari)
değillerdi. Alacakaranlık Elfleri'ydiler. Ama bütün bu toprakların ve halkların
ortak kabul edildiği için Elwe'nin ismi Thingol (Quenya: Sindacollo,
Singollo'Gri-pelerin') diye kabul edildi. Sindar halkı kendilerine Edhil,
(çoğulu Edhel) dediler.
Sindarin :
(Quenya diline göre); Gri Elf dili"; Beleriand Elf dili, ortak Elf
dilinden türemiştir, ama uzun çağlar boyunca Valinor Quenyası'ndan çok farklı
bir hale gelmiştir; Beleriand'daki Noldor Sürgünleri tarafından
kullanılmışlardır. Ayrıca Gri Elf dili ve Beleriand Elfleri'nin dili olarak da
bilinir.
Singollo :
Elwë Singollo olarak geçer. (Quenya diline göre): Gri pelerin. Gri
örtü"; Elwe'ye Beleriand'da verilen Thingol isminin (Sindarin diline göre)
Quenya biçimi. Tam karşılığı Sindacollo. Bkz: Elu Thingol
Sirion :
(Sindarin diline göre) : Büyük Nehir, Eithel Sirion'dan başlayıp Balar
Koyu'nda Belegaer'e ulaşana kadar 130 fersahtan uzun bir mesafeyi aşarak
Beleriand'ı Batı ve Doğu diye ikiye ayıran nehir. Güçler Savaşı'yla oluştu.
Sirion Geçiti :
Ered Wethrin ve Echoriath arasında Sirion'un aktığı yamaçları çamlarla kaplı
dar vadi; Ard-galen'den Batı Beleriand'a en önemli geçiş yeri..
Sirion Kapıları :
Andram'ın eteklerinde, Sirion'un yeraltındaki kanalından yüzeye çıktığı
mağaralar..
Son :
Ea'nın (evrenin) bitişi. "Günlerin sonuna kadar" ve "Dünya
varolurken" tanımlamalarına rağmen Son, bir yok ediş değil, bir zaferdir.
Son Savaş ile kötülük yenilecek, Arda'nın yaralan iyileştirilecek ve Ea,
Ainulindale'deki mükemmel halini alacak. Mandos'un salonları boşaltılacak,
İkinci Müzik yapılacaktır..
Son İttifak :
İkinci Çağ'ın sonunda, Sauron'u yenmek için Elendil ve Gil galad arasında
yapılan ittifak..
Son Kıyılar :
Eldamar kıyıları; Ölümsüz Topraklar için kullanılan genel bir deyim..
Son Savaş :
Günlerin Sonunda oluşacak savaş, Karanlığın son kez ve tamamen Eâ'dan
(evrenden) atılmasıyla sonuçlanacak..
Sonra Gelenler :
Ilûvatar'ın Genç Çocukları; insanlar; dilimize çevrilmiş hali.
Sonraki Çağlar :
Orta Dünya'nın Üçüncü Çağ'dan sonraki çağları..
Soronrime :
(Quenya diline göre), Varda'nın Ilkdoğanlar için kadim yıldızlardan
yarattığı takımyıldız. [Belki de günümüzdeki Kartal takımyıldızı..] Not: Takım
yıldızları ile ilgili detaylı bilgi tam olarak bilinmemektedir.
Suların ve Denizlerin
Efendisi :
Ulmo.. (Quenya diline göre): Nefes verici ; Manwe'nin ünvanı, Valaquenta
sözcüğü Arda Soluğunun Efendisi'nin olarak çevrilmiştir.
Sürgünler :
Melkor'dan Silmaril'leri geri almak için Orta Dünya'ya dönen Noldor Elfleri.
İlk Çağ'ın sonunda cezaları kaldırılarak yaşayanları, Galadriel dışında, Aman'a
dönecekti. Noldor Sürgünleri de denir.
Süvari :
Cuiviénen 'den uzaklaşan Elfleri
yakalayan karanlık ve gizemli kişi. Süvari, belki de onları Orklara dönüştürmek
için yakalayan Morgoth veya hizmetkârlarıydı. Avcı diye de anılır..
- Cümle Kurma Terimleri
Saila :
sıfat "bilge"
Sambë :
isim "oda"
Sangwa :
isim "zehir"
Sar veya sard- :
isim "ufak taş"
Sarn :
"Küçük veya minik mücevher"
Seldo :
isim "erkek çocuk"
Seler veya sell- :
isim "kız kardeş"
Sérë :
isim "barış"
Sereg :
"Kan"
Sil- :
eylem "ışıldamak" (beyaz ve gümüş renkle, genelde güneş için)
Sina :
"bu"
Sinomë :
ad-eylem "bu mekanda" basitçe "bura"
Sir :
"Nehir"
Sírë :
isim "nehir"
Suc- :
eylem "içmek"
Sul :
"Rüzgar"
T Harfi
- Genel Tanımlamar
Takipçiler :
Ilûvatar'ın Genç Çocukları; İnsanlar. Dilimize çevrilmiş hali.
Taklar Sığlığı :
Bkz. Sam Athrad
Talath Dirnen :
(Sindarin diline göre) : Korunan Düzlük; Nargothrond'un Narog ve Teiglin
nehirleri arasında kalan ormanlık düzlüğü. Kolcular ve saklı kalelerle korundu
ama Tol Sirion'un düşüşünün ardından Ork güçlerine açıldı. Korunan Düzlük de
denir.
Talath Rhûnen :
(Sindarin diline göre) : Doğu düzlüğü; Thargelion için Sindarın daha önce
kullandığı isim. Bkz Dor Caranthir.
Tam Aeluin :
(Sindarin diline göre): Aeluin = Mavi Nokta"; Barahir ve arkadaşlarının
sığındıkları ve kadedildikleri Dorthonion'daki göl..
Taniquetil :
(Quenya diline göre): Ulu Beyaz Zirve, Pelöri dağlarının en yükseği,
Arda'nın en yüksek dağı; Aman'ın doğusunda Deniz'in sınırına yakındır,
zirvesinde Manwe ve Vardanın yaşadığı yer olan Ilmarin vardır. [Vanyar, sürekli
karla kaplı olduğu için bembeyaz parlayan bu dağın eteklerine yerleşmişlerdir.]
Beyaz Dağ, Kutsal Dağ, Manwe'nin Dağı, Amon Uilos denir. Bkz. Oiolossë, Amon
Uilos.
Tar-Míriel :
Bkz: Míriel
Taras Dağı :
(Sindarin diline göre); Nevtast'ın dağlık burnunda yer alan bir dağ;
eteklerine Turgon'un Gondolin'e gitmeden önceki kenti olan Vinyamar kurulmuştu.
Taur-en-Faroth :
(Sindarin diline göre) : Avcılar ormanı ;Narog nehrinin batısına uzanan
ormanlık yaylalar; Yüce Faroth da denir.
Taur-im-Duinath :
(Sindarin diline göre) : Nehirler Arasındaki Orman; Sirion ve Gelion
arasındaki Andram'ın güneyindeki geniş, yoğun ormanlık bölge. Oraya sadece çok
az Sindar yerleşmiştir.
Taur-na-neldor :
(Sindarin diline göre): Kayın Ormanı Bkz: Neldoreth.
Taur-nu-Vin :
(Sindarin diline göre) ; Gece Altındaki Orman; Dorthonion'un sonraki adı.
Ayrıca Bkz. Delduwath
Tauron :
(Sindarin diline göre): Ormancı; (Quenya diline göre) Alaquentaid
("Ormanların Efendisi" diye çevrildi; Sindar arasında Orome'nin ismi.
Bkz. Aldaron.
Tauron Aldudenie :
(Quenya diline göre); İki Ağaç için Yas", Elemmıre adlı bir Vanya
tarafından yazılan şarkı.
Teiglin :
(Sindarin diline göre); Ered Wethrin'de doğan ve güneyde Brechil Ormanı'nı
sınırlayan nehir; Doriath'da Sirion ile birleşir.
Teiglin Geçitleri :
[Brethil'deki sığlık; Sirion Geçiti'nden Nargothrond'a ulaşan yolun üstünde,
Teiglin'in tek sığlığı. Nargothrond'un savunulması için çok önemli bir yer ve
Haladin halkı tarafından korundu.]
Tek Olan :
Eru, Ilûvatar. Telchar : (Sindarin diline göre); Nogrod'lu demircilerin en
meşhuru, Angrisfı ve (iki Kule'de Aragorn'a göre) Narsili yaratan..
Teleri :
(Quenya diline göre); Sonuncu gelenler, En arkadakiler ; bu isim yürüyüş
sırasında önlerinde olan topluluklar tarafından verilmiştir. Em'e (Thingol) ve
Olwë'nin yönettiği Cuivienen'den batıya yolculukta Eldar topluluklarının
üçüncüsü ve en büyüğü. Kendileri için verdikleri isim Lindar'dır. Teleri'nin
çoğu Orta Dünya'yı terk etmedi; Sindar ve Nandor halkları kökende Teleri
Elfleridir. Falmari diye de bilinirler.
Telperion :
(Quenya diline göre); Gümüş ; Valinor'un İki Ağacı'nın yaşlı olanı.
Zehirienişinin ardından Ay'ın yaratılmasında kullanıldı. iki Agaç, Silpion,
Ninquelöte ve Ağaçların En Yanlısıda denir.
Telumendil :
(Quenya diline göre): Göklerin aşığı, gök kubbeye adanan; Varda'nın İlk
doğanlar için yaptığı bir takımyıldız.
Terkedilmiş Elfler :
Bkz. Eglath
Thalion :
Metin, Güçlü.. ; Bkz : Húrin
Thalos :
(Sindarin diline göre) : Yedi'nin Güçlüsü; Ossiriand'da Gelion'a bağlanan nehirlerin
kuzeyden ikincisi.
Thangorodrim :
(Sindarin diline göre) : Zulüm Dağları; Morgoth tarafından Angband'ı yeniden
kazarak oluştururken çıkan ve pislikle yükseltilen üç zirveli dağ. İlk Çağ'ın
sonundaki Ulu Savaş'ta yıkıldı. Beleriand'ın yıkımının ana nedenlerinden biri.
Thargelion :
(Sindarin diline göre) : Gelion'un Ötesindeki Ülke ; Rerir Dağı ve Ascar
nehri arasında kalan ve Caranthir'in yerleştiği bölge. Dor Caranthir ve Talath
Rhûnen de denir.
Thingol :
Elu Thingol olarakda bilinir. (Sindarin diline göre) : Gri pelerin, Gri
örtü; (Quenya diline göre) Sindacollo. Cuivienen'den Teleri ordusunun lideri ve
sonra Doriath Kralı olan Elwë'nin Beleriand'da bilinen ismi; Gizli Kral da
dendi. Bkz Elwë Singollo
Thorondor :
(Sindarin diline göre) ; Kartalların Kralı ; (Quenya diline göre); Sorontar
; Crissaegrim'in zirvelerinde yaşayan Kartalların Efendisi. Ekleme : Kral'ın
Donüşü - 4 : "Yuvasını Orta Dünya gençken Kuşatan Dağiar'ın ulaşılamayan
zirvelerine kuran Yaşlı Thorondor" Bkz. Crissaegrim.
Thurinwethil :
(Sindarin diline göre) :Gizli Gölgenin Kadını; kötülük yaratığı, belki de
bozulmuş bir Maia; Sauron'un Tol-in-Gaurhoth'da, büyük bir vampir yarasa
suretine bürünen habercisi. Luthien onun suretine bürünerek Angband'a girdi.
Ekleme : Tolkien evreninde yaşayan tek vampir ve maia olması ayırt edici bir
özelliktir..
Tilion :
(Quenya diline göre):İşi karıştıran; kızışmış; Ay'ın idarecisi olan Maia ;
duyduğu tutkuyla Arien'e yakınlaşmayı arzuladığı için bu yüzden düzensiz ve
kararsız davranacaktı. [Gondor ve Shire şarkılarında geçen 'Aydaki Adam Tilion
olarak geçer.]
Tintallë :
(Quenya diline göre): Yakıcı, uyandırıcı, aydınlatıcı; Yıldızların yapıcısı
olarak Varda'nın en eski isimlerden biri. Galadriel'in Lorien'deki ağıtında
(Yüzük Kardeşliği II) böyle seslenilir. Bkz. Elbereth, Elentdri; Gilthoniel,
Vanuilos, Kar-beyazı.
Tinûviel :
(Sindarin diline göre) : Alacakaranlığın kızı. Beren'in Lúthien'e verdiği
isim; bülbül anlamına gelen şiirsel bir sözcük. Bkz. Lúthien
Tirion :
(Quenya diline göre): Büyük Muhafız kulesi. Aman'da Túna tepesine kurulan,
Vanyar ve Noldor halklarının yaşadığı Elf kenti.
Tol Eressëa :
(Quenya diline göre): Yalnız Ada ; kısaca Eressea. Ulmo tarafından
yaratılan, Vanyar'ın, Noldor'un ve sonradan Teleri'nin okyanusu geçmek için
bindirildikleri, sonunda Aman kıyılarının yakınlarında Eldamar Koyu'nda
sabitleşen ada. Alqualonde'ye gitmeden önce Teleri halkı uzun süre Eressëa'da
yaşadılar; İlk Çağ'ın ardından Noldor ve Sindar'ın büyük kısmı orada yaşadı.
Tol Galen :
(Sindarin diline göre): Yeşil Ada; Beren ve Luthien'in ölümden dönüşlerinin
ardından yerleştikleri, Ossiriand'da Adurant nehri üzerindeki ada.
Tol Morwen :
(Sindarin diline göre): Morwen Adası; Tûrin, Nienor ve Morwen'in gömüldüğü
yere dikilen anı taşının durduğu ve Beleriand'ın sular altında kalışından sonra
denizde oluşan ada.
Tol Sirion :
(Sindarin diline göre) :Sirion Adası; Finrod'un Minas Tirith'i inşa ettiği,
nehrin Sirion Geçiti kısmında bulunan ada; Sauron'un ele geçirmesinin ardından
Tol-în-Gaurhoth diye adlandırıldı. Bkz: Tol-în-Gaurhoth
Tol-in-Gaurhoth :
(Sindarin diline göre): Kurtadamlar Adası. Sauron tarafından ele
geçirilmesinden sonra Tol Sirion'un adı.
Tuinzahar :
(Khuzdul cüce diline göre); Cücelerin şehri; Bkz. Nogrod
Tulkas :
(Quenya diline göre); Ainu, Arda'ya en son giren, "Güç ve cesaret
işlerinde en görkemli" olan Vala. Lakabı Güçlü'dür; ayrıca Astaldo diye de
anılır.
Tumhalad :
(Sindarin diline göre) : Vadi-düzlüğü, dar düzlük; Morgoth güçleri
karşısında Nargothrond ordusunun yenildiği, Orodreth'in öldürüldüğü, Narog ve
Ginglith nehirleri arasındaki vadi. Ayrıca Bkz: Tumhalad savaşı
Tumladen :
(Sindarin diline göre): Geniş vadi; Kuşatan Dağlar tarafından gözlerden uzak
tutulan ve gizli geçitlerden geçilmezse ulaşılamayan geniş, verimli düzlük.
Ortasına Gondolin şehri kuruldu. (Zamanla Gondor'da bir vadiye aynı isim
verildi; Bkz: Kralın Dönüşü)
Tuna :
(Quenya diline göre);Calacirya'nın içinde Tirion'un kurulması için
yükseltilen yeşil tepe.
Tuor :
(Sindarin diline göre); Huor ve Rian'ın oğlu; Mithrim'li Gri Elfler
tarafından büyütüldü; Ulmo'nun mesajını taşıyarak Gondolin'e girdi; Turgon'un
kızı Idril'le evlendi; o ve oğullan Eärendil ile şehrin yıkılmasından kaçtı;
gemisi Earrâme ile Batı'ya açıldı. Yazgısı bilinmez.
Tûr Haretha :
(Quenya diline göre): Hanımın höyüğü; Brethil Ormanı'nda, Haleth Hanım'ın
gömüldüğü tepecik. (Sindarin diline göre) Haudh-en-Arwen Hanım höyüğü de denir.
Turgon :
(Sindarin diline göre): Gücün Komutanı; Bilge diye çağrılır; Fingolfin'in
ikinci oğlu; gizlice Gondolin'i (ki şehrin yağmalanması sırasında ölene dek
yönetecekti) kurmadan önce Nevrast'ta, Vinyamar'da yaşadı. Earendil'in annesi
olan Idril'in babasıdır.
Tûrin :
(Quenya diline göre);Hurin ve Morwen'in oğlu; 21. bölümde anlatılan Narn i
Hîn Húrin adındaki destanın ana konusu. İnsanların Üçüncü Hanedanı'nın en
kudretli ve en kadersiz efendisi. Glaurung'u öldürdü. Öteki isimleri için bkz.
Neithan, Gorthol, Aganvaen, Mormegil, Ormanların Yabanisi, Glanrung'ın Felaketi
ve Turambar. Bkz: Tûrin Turambar
Túrin Turambar :
Turambar (Quenya diline göre) Kadersizliğin Efendisi; Tûrin'in savaşmaktan
vazgeçerek Brethil Ormanı'nda saklanıtken kendisine verdiği isim Túrin Turambar
olmuştur..
Cümle Kurma Terimleri
:
Ta :
işaret "o" veya "şu"
Tal veya dal :
"Ayak"
Talan veya talam- :
isim "zemin"
Tana :
işaret "şu"
Tar :
"Yüksek veya ulu"
Tári :
isim "kraliçe"
Tasar :
isim "söğüt"
Tathar :
"Söğüt"
Tatya :
(eski kullanımda) "ikinci"
Taur :
"Odun veya orman"
Taura :
sıfat "kuvvetli"
Te :
"onları"
Tec- :
eylem "yazmak"
Tel :
"Son veya bitiş"
Telda :
sıfat "son"
Tenna :
edat "…a kadar"
Ter :
edat "doğru"
Thalion :
"Güçlü, korkusuz, gözüpek"
Thang :
"Sıkıntı veya eziyet"
Thar :
"Çapraz"
Thol :
Lider
Thon :
"Çam ağacı"
Thoron :
"Kartal"
Til :
"Nokta, uç"
Tir :
"izlemek veya gözlemek"
Tir- :
eylem "izlemek, korumak"
Tiro :
"Bakmak veya görmek"
Tiuca :
sıfat "şişman"
Tol :
"Ada"
Tolto :
sayı "sekiz"; toltëa = "sekizinci"
Toron veya torn- :
isim "erkek kardeş"
Tul- :
eylem "gelmek"
Tulta- :
eylem "celp etmek "çağırmak" / ing. "summon"
Tur- :
eylem "kontrol"
Tye :
nesne "sen”
U - Ü Harfi
- Genel Tanımlamar
Üç Akraba :
Eldar'ın Üç Akrabası da denir. Vanyar, Noldor ve Teleri halkları.
Ufacık Cüce :
Noegyth Nibin'in dilimize çevrilmiş hali.
Uinen :
(Sindarin diline göre) : Daim-su ; bir Ainu, Maia; Osse'nin karısı ve onunla
İç Denizleri yönetti; Denizlerin Hanımı diye anılır.
Uldor :
Lanetlenmiş diye anılır; Kara Ulfang'ın oğlu; Nirnaeth Arnoediad'da Maglor
tarafından öldürüldü.
Ulfang :
Kara Ulfang diye anılır; üç oğluyla birlikte Caranthir'in hizmetine giren
ama aslında gizlice morgoth'a hizmet eden Doğu dölieri reisi.
Ulfast :
Kara Ulfang'ın oğlu; Bor'un oğulları tarafından ihaneti yüzünden Nirnaeth
Arnoediad'da öldürüldü.
Ulmo :
(Quenya diline göre): Akıtıcı, Yağdırıcı; Ainu, ikinci en kudretli Vala,
Suların Efendisi ve Denizin Kralı diye çağrılır.
Ulu Göl :
Arda Bahan süresince Valar'ın yurdu olan Alraaren Adası'nın içinde bulunduğu
Arda'nın ortasındaki göl. Melkor'un Valar Lambalan'nı yıkışı sırasında harap
oldu. Bkz: Ainur'un Müziği
Ulular :
Ainur, özellikle Valar ve Valier.
Ulumuri :
(Quenya diline göre), Salmar adlı bir Maia'nın beyaz deniz kabuklarından
yaptığı ulmo'nun büyük boruları. [Ulumûri'nin müziği asla unutulamaz.]
Umanyar :
(Quenya diline göre): Aman'da Olmayanlar; Cuivienen'den batıya yolculuğa
çıkan ama Aman'a ulaşamayan Elflere verilen işim; aynı şekilde Amanyar
"Aman'da Olanlar"
Umarth :
(Sindarin diline göre): Kadersiz, Nargothrond'da Tûrin tarafından babası
için uydurulan isim.
Ungoliant :
(Sindarin diline göre) : örümcek ; Dev ölümcül örümcek; Kötülük ruhu; bir Şaibeli
varlık; Melkor'la birlikte Işıksızlık örtüsünü kullanarak Valinor Ağaçları'nı
zehirledi. Yüzüklerin Efendisi'nde (iki Kule) Shelop için "mutsuz dünyayı
rahatsız etmek için Ungoliant'ın son çocuğuydu" denir.
Urthel :
(Sindarin diline göre) Dorthonion'da Barahir'in on iki yoldaşından biri.
Urulóki :
(Quenya diline göre): ateş yılanı; Ejderlerin üç soyunun ilki. Ağızlarından
ateş püskürtebilir ama uçamazlar. Bu soyun ilki ve en büyüğü Glaurung 'dur.
Utumno :
(Quenya diline göre); Melkor'un Orta Dünya'nın kuzeyinde bulunan ilk güçlü
kalesi, Güçler Savaşı'nda Valar tarafından yıkıldı. [Sindarin diline göre) Udun
Uzun Barış :
Beleriand'daki Noldor'un alrın çağı. Henüz gelişmemiş Glaurung 'un
yenilmesiyle başlayan bu dönem Morgoth, Ahgband Kuşatması'nı kırana dek iki
yüzyıldan uzun sürdü ve Dagor Bragollach ile sona erdi.
Uzun Gece :
İki Ağaç'ın zehirlenişiyle başlayıp Güneş ve Ay'ın ilk yükselişi
arasındaki,Valinor'un karanlığa boğulduğu dönem..
- Cümle Kurma
Terimleri
ú :
edat "dışında"
Uial :
"Alacakaranlık"
Ulya- :
eylem "dökmek" (geçmiş zamanda ulyanë,nesnesiz geçmiş zamanda
ullë)
Um- :
negatif eylem "yapmamak" ya da "olmamak", geçmiş zamanda
úmë, gelecek zamanda úva
Úmëa :
sıfat "kötü" (kişilik)
Ur :
"Isınmak veya sıcak olmak"
Urco veya urcu- :
isim "öcü" ("Ork" anlamında da kullanılır) ing.
"bogey"
Úva :
gelecek zamanda negatif eylem (bkz: um-)
V Harfi
Genel Tanımlamalar :
Vairë :
(Quenya diline göre) Dokumacı; bir Ainu, bir Valie; Mandos Nâmo'un karısı.
Valacirca :
(Quenya diline göre) Valar Orağı , Büyük ayı takımyıldızı. Aynı zamanda Yedi
Yıldız, Valar Orağı, Orak diye de anılır.
Valandil :
Isildur'un en küçük oğlu; Arnör'un üçüncü kralı.
Valaquenta :
(Quenya diline göre): Valar'ın Hikâyesi, yada Valar'a dair de denebilir.
Silmarillion'dan ayrı bir çalışma olarak konu edildi.
Valar :
(Quenya diline göre) Güçlü Olanlar, Güçler, (tekili Vala); başlangıcında
Eâ'ya (evrene) inerek Arda'yı kurup yönetme görevini üstlenen ulu Ainu'lara
verilen isim. Ayrıca Ulular, Arda'nın Hükümdarları, Batı'nın Efendileri,
Valinor'un Efendileri de denir.
Valar Efendileri :
Manwe, Ulmo, Auie, Orome, Mandos, Lorien ve Tulkas
Valar Lambaları :
Illuin ve Ormal küreleridir. Illuin mavi ışığı ; Ormal altın ışığını temsil
eder. Ayrıca Illuin ve Ormal adlı iki büyük küre anlamına gelir. Arda Baharında
Dünya'yı aydınlatmaları için yaratıldılar. Aule yaptı. Varda ışıkla dolduğu,
Manwe kutsadı. Melkor tarafından yıkılışlarıyla Arda Baharı'nın sonunun geldiği
kabul edilir.
Valar Orağı :
Bkz: Valacirca
Valaraukar :
(Quenya diline göre) Gücün İfritleri ; tekili Valarauko, Sindarin'deki
Balrog'u karşılar.
Valaroma :
(Quenya diline göre): Vala borusu ; Orome'nin yüce borusu.
Valier :
(Quenya diline göre): Valar Kraliçeleri; tekili Valie; sadece Valaquenta'da
kullanılan, Varda, Yavanna, Nienna, Este, Vaire, Vana ve Nessa 'yı kapsayan bir
terim.
Valimar :
(Quenya diline göre): Valar evi ; Bkz: Valmar
Valinor :
(Quenya diline göre): Valar Ülkesi, Kuzeyde, güneyde ve doğuda Pelóri
dağları ve batıda Ekkaia ile sınırlanan Aman'daki Valar toprakları; Korunan
Diyar da denir. [İlk biçimi '(Quenya diline göre) ; Vaiinore: Valar halkı]
Valinor 'un İki Ağacı
:
Ak Telperion ve Altın Laurelin adlı ağaçlar. Valar'ın yaptığı en görkemli
işlerden biri. Yavanna'nın şarkısı ve Nienna'nın gözyaşlarındaki güçle
yaratıldı. Melkor ve Ungoliant tarafından zehirlendiler; Güneş ve Ay'ın
yaratılmasında kullanıldılar
Valinor 'un Mutluluk
Günleri :
Mutluluk günleri, Kutlu Diyar'ın Doruk Dönemi diye de anılır. ' Bkz: Valinor
'un Doruk Dönemi.
Valinor'un Doruk
Donemi :
Valinor'daki en görkemli mutluluk dönemi. Melkor'un Zincirlenişiyle ve Üç
Akraba'nın Eldamar'a varışıyla başlayıp, iki Ağacın zehirlenişi ve Noldor'un
isyanıyla son bulur. [ Üç çağa bölünür ]
Valinor'un Kararması :
İki Ağaç'ın zehirlenerek öldürülüşü..
Valmar :
(Quenya diline göre): Valar evi ; Valinor'daki Valar şehri; bu isim Valimar
biçiminde de kullanılır. Galadriel'in Lorien'deki ağıtında (Yüzük Kardeşliği)
Valinor'a eşit kullanılmıştır. [Mâhanaxar ve Ezellohar'ın yakınlarına kurulan
kentin gümüş kubbeleri, altın kapıları ve sayısız çanı vardır.]
Vána :
(Quenya diline göre); bir Ainu, bir Valie, Yavanna'nın küçük kız kardeşi ve
Orome'nin karısı; Kuşlar ve çiçeklerle ilgilenir; Ebedi genç, diye anılır.
Vanyar :
(Quenya diline göre) Güzel olanlar; tekili Vanya; isimleri altın rengi
saçlarını ima eder; Cuivienen'den batıya yolculukta Ingwë'nin yönettiği ilk
Eldar topluluğu. Güzel Elfler diye de anılırlar.
Varda :
(Quenya diline göre): Yüceltilmiş, Mağrur; Bir Ainu, bir Vala, en kudretli
Valie ve Aratar içinde sayılır. Yıldızların Hanımı diye de anılır. Manwe'nin
karısı ve onunla Taniquetil de yaşar. [Valar'ın en güzeli, Melkor'un kadim
düşmanı ve yıldızları yarattığı için Elflerin en sevdiği Vala'dır. Orta
Dünya'da genellikle Elhereth, diye anılır. Diğer isimleri, Elentâri, Tintalle..
Varda'nın Pınarları :
İki Ağaç'ın çiylerini toplamak için Varda'nın oluşturduğu büyük sarnıçlar.
Ungoliant tarafından kurutuldular..
Varlık :
Ilúvatar'ın Görüntüsü'nün maddi olarak gerçekleşmesi, Ea'nın(evrenin)
oluşması..
Vása :
(Quenya diline göre); Yakıcı, Tüketici. Noldor'un Güneş'e verdiği isim.
Enerjisi yüzünden ve onun ortaya çıkışıyla Elflerin tükenmeye başlamasını
belirtmek için.
Vilya :
Elflerin Üç Yüzüğü'nden biri, Hava Yüzüğü; Gil-galad tarafından taşındı,
sonrada Elrond tarafından.
Vingilot :
Köpük çiçeği (Tam Quenya anlamı Vingiloti); Earendil'in gemisinin adı. Bkz:
Rothinzil
Vinyamar :
(Quenya diline göre):Yeni yurt; Taraş Dağı'nın altındaki Nevrastta,
Turgon'un kenti. Halkını Gondolin'e götüren Turgon tarafından terk edilecekti.
Voronuie :
(Quenya diline göre): Metin, Gondolin'li Elf. Nirnaeth Arnoediad'ın ardından
yardım dilemek için Batı'ya gönderilen yedi gemiden kurtulan tek denizci;
Vinyamar'da Tuor ile karşılaştı ve Gondolin'e gitmesi için ona kılavuzluk
yaptı.
- Cümle Kurma
Terimleri
Vánë :
geçmiş zamandaki auta, (quenya)
Vanwa :
“kayıp”
Vanya :
sıfat "güzel"
Varya- :
eylem "korkmak"
Ve :
edat "gibi"
Vendë :
isim "bakire"
Veru :
çift isim "evli çift, karı-koca"
Verya- :
eylem "cüret etmek"
Q Harfi
- Genel Tanımlamalar :
Quendi :
(Quenya diline göre): Seslerle konuşanlar"; Elfler; Avari dahil, tüm
Elfleri kapsar.
Quenta :
(Quenya diline göre): Silmaril'lerin Tarihi" Bknz: Silmarillion
Quenya :
(Quenya diline göre): Dil, lisan"; Kadim dil, tüm Elflerin ortak dili;
Valinor'da biçimlendi ve Noldor sürgünleri tarafından Orta Dünya'ya getirildi
ama günlük konuşmadaki kullanımı onlar tarafından tamamen terk edildi;
özellikle Kral Thingol'ün, kullanılmaması için verdiği emirden sonra. İlim dili
olarak yaşamaya devam etti. Eldarin, Yüce Eldarin, Valinor Dili, Valinor
Elfleri'nin dili, Noldor dili. Batı'nın Yüce Dili de denir.
- Cümle Kurma Terimleri :
Quainëa :
ordinal "onuncu"
Quen :
“birisi”
Quet- :
eylem "konuşmak, söylemek"
W Harfi
- Genel Tanımlamalar
Wilwarin :
(Quenya diline göre) Kelebek.. Varda'nın îlk doğanlar için yarattığı bir
takımyıldız. Belki de bugünkü Cassiopeia
- Cümle Kurma
Terimleri
Wen :
"Evlenmemiş kız bakire"
Wing :
Eş anlamı "Köpürmek veya püskürmek"
Y Harfi
- Genel Tanımlamalar :
Yabancılar :
Öldüklerinde Arda'yı terk ettikleri için Elflerin İnsanlara verdiği isim.
Yalnız Ada :
Bkz: Tol Eressëa
Yankıyan Dağlar :
Bkz: Ered Lómin
Yarı Elf :
(Sindarin diline göre): Peredbel'ın (çoğulu Peredhil) çevirisi. Elf ve İnsan
kanına sahip olan Elrond, Elros ve Earendil'i tanımlar.
Yarmavadi :
Imtadris'in dilimize çevirisi. [Metis baskısı Yüzüklerin Efendisi'nde '
Ayrıkvadi ' diye geçer.] Bkz: Ayrıkvadi
Yarmavadi'de
Bilbo'nun şarkısı (Ayrıkvadi'de) :
Earendil diye bir denizci vardı / Arvernien'de gezinip duran... (Yüzük
Kardeşliği ll-)
Yavanna :
(Quenya diline göre): Meyve verici, Doğurgan; Ainu, Vala, ikinci en kudretli
Valie, Aratar içinde sayılır; Aule'nin karısı ve Vâna'nın ablası; Kementâri diye
de anılır. [Arda'da büyüyen her şeyi korur, özellikle olvar'ı. Arda'daki tüm
bitkilerin ilk tohumlarını o ekmiştir.]
Yavanna'nın Uykusu :
Valar Lambaları ma yıkılışıyla Güneş ve Ay'ın yükselişi arasındaki dönem.
Orta Dünya sadece yıldızların ışığıyla aydınlanıyor, canlıların çoğu ışığın
dönüşünü bekleyerek uyuyordu. Sadece Doriath (Melian'ın kudretiyle) ve Kuzey'de
(Morgoth'un canavarlarının çoğaldığı) yaşam vardı ama Elfler ve Cüceler etrafta
dolaşıyordu.]
Yay ve Miğfer Ülkesi :
Bnz: Dor-Cuarthol
Yaz Kapilani :
Bir Gondolin bayramı; belki de Yaz ortası Gününde kutlanıyor. Elfler bu
bayramda güneşin doğuşunu şarkılarla selamlardı.. Bkz: Feast of Gondolin Not:
Türkçe kelime anlamı yanlış olabilir.
Yedi Kapılar :
Orfalch Echor'daki kapılar. Gondolin'in girişi..
Yedi Yıldız :
Valar Orağı ; Bkz. Valacirca
Yepi Tepecik :
Bkz: Ezellohar
Yeşil Elfler :
Dilimize çevirisi; Ossiriand'da yaşayan Nandor Elfleri.
Yıldızlar Altındaki
Savaş :
Beleriand Savaşları'nın ikincisi; Dagor-nuin-Giliath
Yılların Öyküsü :
İkinci, Üçüncü Çağlar'ı ve Dördüncü Çağ'ın başlarını anlatan bir kronoloji.
Took'lar tarafından toparlanıp Büyük İyinler'de saklandı.
Yok olmayan alev :
Ilúvatar'ın yaratıcı ruhu. Sadece onun sahip olduğu, Ainur ve Ea'nın
yaratıldığı kudret.
Yüce Elf Dili :
Bkz: Quenya ve Sindarin
Yüce Elfler :
Bkz: Eldar
Yüce Faroth :
Bkz: Taur-en-Faroth
- Cümle Kurma
Terimleri
(Hazırlık aşamasında)
Z Harfi
Genel Tanımlamalar
Zaman :
Ea'nın yapısındaki boyutlardan biri. Ea'nın yaratılıp Valar'ın içine
girişiyle başlar ve "Son"da sona erer..
Zamandışı Salonlar :
Ilûvatar ve Ainur'un, Boşluk ve Eâ'dan ayrı olarak yaşadıkları yer..
Zamanın Derinlikleri :
Zaman boyutlarının geniş bir alanı. Genel olarak, uzak, kavranılamaz geçmişi
anlatmakta kullanılır; buradaki ifadesi ise Ea'nın yasalarıyla sabitlenen
halkların ve nesnelerin, Ainulindale'in gerçekleştirilme zamanı..
Zamanın Sayımı :
İki Ağaç'ın yaratılışla başlayan ve Ağaçların Yılları'yla hesaplanan
yılların kaydedilişi..
- Cümle Kurma Terimleri
(Hazırlık Aşamasında)
________________________________________________________________
Bu Sözlük tarafımdan hazırlanmış olup izin alınmadan kullanılmaz! Bu sözlüğü kullanmayı düşünen arkadaşlarımız ise yazının sonuna "İsa Dağ "Sauron" - isadag.blogspot.com'dan alıntıdır" ibaresini koymak zorundadır..
Emeğe saygı gösterdiğiniz için teşekkürler..